اصحاب امام جواد و جایگاه آن حضرت نزد اهل سنت

اشاره:

ائمه (علیهم‌السلام) دارای شاگردان و اصحابی بوده که مانند خود آنان تحت فشار حکومتهای ظالم قرار داشته اند. اختناق که ای سوی حکومتها اعمال می گردید تأثیر مستیقم بر یاران امام داشته و باعث قطع ارتباط شیعیان با آن حضرات می شده است ولی در عین حال شیعیان پاکباخته و علم دوست با تمام مشکلات خطر را به جان خریده و مصاحبت ائمه (علیهم‌السلام) ترک نکرده و آنان بوده اند باعث انتقال احادیث ائمه(علیهم‌السلام) به آیندگان می شده است. در نوشته مختصر به اصحاب امام جواد (علیه‌السلام) اشاره شده است.

شیخ طوسی از حدود ۱۱۵ تن به عنوان اصحاب جوادالأئمه نام برده است.[۱] قرشی در کتاب حیاه الامام محمد الجواد(ع) ۱۳۲نفر[۲]و عبدالحسین شبستری در کتاب «سُبُلُ الرَّشاد إلی اَصحاب الاِمام الجَواد»، ۱۹۳ نفر[۳] را به عنوان اصحاب پیشوای نهم شیعیان، معرفی کرده‌اند. برخی نیز تعداد آنان را به ۲۵۷ تن رسانده‌اند.

 عطاردی در مسند الامام الجواد تعداد راویان از وی را ۱۲۱ تن دانسته است.[۴] برخی از اصحاب جوادالأئمه با امام رضا(ع)[۵] و امام هادی(ع) نیز مصاحبت داشته و از آن دو روایت کرده‌اند.[۶] در میان راویان از امام محمد تقی(ع)، پیروانی از فرقه‌های دیگر از جمله اهل‌سنت نیز وجود داشته است.[۷] تعداد راویان غیر امامی از جوادالائمه را ۱۰ تن گفته‌اند.[۸]

عبدالعظیم حسنی، احمد بن ابی‌نصر بزنطی، حسن بن سعید اهوازی، احمد بن محمد برقی و ابراهیم بن هاشم از اصحاب مشهور پیشوای نهم شیعیان بودند.

جایگاه نزد اهل سنت

عالمان اهل سنت، پیشوای نهم شیعیان را به عنوان یک عالم دینی احترام می‌کنند. برخی از آنان شخصیت علمی جوادالأئمه را ممتاز دانسته‌[۹] و شیفتگی مأمون به او را به دلیل شخصیت علمی و معنوی او در کودکی دانسته‌اند.[۱۰] آنان همچنین از برتری محمد بن علی(ع) در ویژگی‌ها دیگری همچون تقوا، زهد و سخاوت سخن گفته‌اند.[۱۱] به عنوان نمونه ابن تیمیه ملقب شدن او به جواد را، به دلیل شهرتش در سخاوت و بزرگواری می‌داند.[۱۲] جاحظ عثمان معتزلی نیز، محمد بن علی(ع) را عالم، زاهد، عبادت‌پیشه، شجاع، بخشنده و پاک معرفی کرده است.[۱۳]

پی نوشت:

1. طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۳۷۳-۳۸۳.
2.  قرشی، حیاه الامام محمد الجواد، ۱۴۱۸ق، ص۱۲۸-۱۷۸.
3.  شبستری، سبل الرشاد، ۱۴۲۱ق، ص۱۹-۲۸۹.
4.  عطاردی، مسند الامام الجواد، ۱۴۱۰ق، ص۲۴۹.
5.  برقی، ص۵۷.
6.  جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۴۹۱.
7.  عطاردی، مسند الامام الجواد، ۱۴۱۰ق، ص۳۱۴، ۳۱۵، ۲۶۲، ۲۸۳، ۳۱۹، ۲۷۱.
8.  واردی، گونه‌شناسی راویان امام جواد، ص۳۰-۳۱.
9. برای نمونه: سبط بن جوزی، تذکره الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۲۱.
10. هیثمی، الصواعق المحرقه، ۱۴۲۴ق، ص۲۸۸.
11. سبط ابن جوزی، تذکره الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۲۱.
12. ابن تیمیه، منهاج السنه، تحقیق: محمد رشاد سالم، ج۴، ص۶۸-۶۹.
13. العاملی، الحیاه السیاسیه للامام الجواد، ۱۴۲۵ق، ص۱۳۷.

    منبع: بخشی از مقاله امام جواد در سایت ویکی شیعه.