دلیل عصمت نُه معصوم دیگر چیست؟

شبهه

وهابی­ها عنوان می­ کنند به فرض قبول کنیم آیه تطهیر در حق پنج تن نازل شده است. دلیل اینکه نُه معصوم دیگر نیز جز همین اهل بیت می ­باشند چیست؟ آیه تطهیر معنا و تمایز خاصی را نشان نمی دهد چرا که حضرت محمد به سلمان هم فرمودند سلمان منا اهل بیت پس باید بگوییم سلمان هم تکوینا عصمت داشه با شد.

پاسخ به شبهه

در قسمت بخش اول سوال که چگونه آیه مبارکه تطهیر شامل بقیه­ای ائمه(ع) می­ شود؟

اولاً: هنگامی که قبول کردیم که طبق آیه تطهیر و روایات تفسیرگر آن، اهل­ بیت پیامبر(ع) در هنگام نزول آیه پنج نفر بوده و ازواج پیامبر خارج از این حکم و امتیاز هستند و این پنج نفر معصوم و مصئون از خطا و اشتباه می­ باشند، و آنان اگر فرمودند که کسانی دیگر نیز خواهد آمد مشمول حکم و امتیازات اهل بیت هستند باید قبول نمود چون فرض این است که آن پنج نفر معصومند و حرف­شان حجت می ­باشد.

بنابر این حصر در آیه اضافى است نه حقیقى. حصر اضافى نسبت به عده‏اى خاص است و حصر مطلق نمى ‏باشد. در مورد آیه تطهیر، حصر به لحاظ همسران و دیگران است؛ یعنى این پنج تن- نه همسران- مشمول آیه تطهیرند و این منافات ندارد با این‏که افرادى از قبیل همین پنج‏ تن مشمول آیه تطهیر باشند؛ همان‏گونه که‏ پیامبر صلى الله علیه و آله کلمه اهل بیت را در حیث ثقلین به‏ طور عموم به‏ کار برده است.

ثانیاً: در زمان نزول آیه، از چهارده معصوم همین پنج تن بیشتر نبودند و پیامبر صلى الله علیه و آله کسا را روى خود و آنان انداخته آیه نازل شد[۱] که طبیعتاً خطاب به آنان بود، اگرچه منافاتى ندارد. شامل افرادى مثل آنان نیز بشود؛ خصوصاً آنکه حکم در آیه بر عنوان اهل ‏بیت آمده است. از آن‏جا که در هر زمان احتیاج به امام معصومى است، لذا افراد دیگرى نیز مشمول آیه تطهیرند که همانند این پنج ‏نفرند.

ثالثاً: روایات فراوانى از طرق شیعه و سنى از پیامبر صلى الله علیه و آله وارد شده که امامان بعد از من، دوازده نفرند و چون از آن‏جا که امام باید معصوم باشد- همان‏ گونه که در بحث عصمت امام ذکر شد- پس باید سایر امامان نیز معصوم باشند.[۲]

رابعاً: براى اثبات عصمت سایر امامان، اثبات عصمت یکى از آنان کافى است، زیرا به طور قطع هریک از امامان بر امام بعد خود وصیت کرده و او را امام معصوم بعد از خود معرفى کرده است.

از جمله روایات که عصمت بقیه ائمه(ع) را ثابت می­ کند حدیث شریف معروف به لوح فاطمه(ع) است که در آن اسامی مباک همه ائمه(ع) آمده است و این روایت هم در منابع شیعه ذکر شده و هم در منابع اهل سنت.[۳]

اما اینکه پیامبر (ص) سلمان منّا أهل البیت؛ یعنی سلمان بر سیره ماست.[۴]

اهل بودن می ­تواند با معیارهای متفاوتی در نظر گرفته شود، که یکی از آنها، معیار قرار دادن اعتقاد و پاکی و طهارت است. و طبق همین نوع معیارهاست که فرزند نوح، اگر چه به حسب ظاهری از خانواده اوست و رابطه پدر و فرزندی بین آن ها برقرار است، اما خدای متعال فرزند نوح را از اهل او نمی داند « قالَ یا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ» (هود/۴۶ ( فرمود: «اى نوح! او از اهل تو نیست! او عمل غیر صالحى است [فرد ناشایسته‏ اى است‏.

بنابر این جمله معروف از پیامبر در باره سلمان بیانگر شرافت و کرامت سلمان را می ­رساند که او را در کنار رسول خدا (ص) قرار می ­دهد. نه اینکه اثری از خویشاوندی و نظیر آن برای سلمان ایجاد شده باشد.و یا وی را جز معصومین(ع) قرار دهد و شامل اهل بیت به معنای خاص آن که در آیه مبارکه تطهیر بیان شده است، باشد.

پی نوشت ها:

[۱] عبد الرحمن بن أبی بکر، جلال الدین السیوطی. الدر المنثور، (المتوفى: ۹۱۱هـ)، دار الفکر – بیروت، ج۶، ص ۶۰۳٫

[۲] . سلیمان بن أحمد بن أیوب بن مطیر اللخمی الشامی، أبو القاسم الطبرانی (المتوفى: ۳۶۰هـ)، المعجم الکبیر، المحقق: حمدی بن عبد المجید السلفی، مکتبه ابن تیمیه – القاهره، دوم، ج۱، ص ۹۷٫

[۳] . کمال‌ الدین، صدوق، مؤسسه النشر الإسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه، ۱۴۰۵ق، ص‌ ۳۰۶؛ و عیون‌ الاخبار،  مطابع مؤسسه الأعلمی – بیروت – لبنان،  ص‌ ۲۴ و ۲۵٫

[۴] . تفسیر تسنیم،  عبد الله جوادی آملی، اسراء، قم، جلد ۱۶ – صفحه  ۷۲۶٫

نویسنده : ضیائی