آیا شیعیان برای امامان شان فضیلت تراشی می‌کنند؟

شبهه

شبهه می کنند که شیعیان خود برای امامان شان فضیلت تراشی کرده در حالی که بین آنان و سایر مردم هیچ تفاوتی وجود ندارد. آنان بدون دلیل و برای اینکه مذهب شان را بر سایر مذاهب برتری دهند فضایلی برای امامان شان ساخته اند.

پاسخ شبهه

در پاسخ این شبهه مطالب زیر قابل توجه است:

مطلب اول: فضائل و مناقب امامان شیعه و ائمه ـ علیهم السّلام ـ تنها در منابع شیعه ذکر نشده است، بلکه اهل سنّت بیش از شیعه به آن پرداخته و در کتب معتبرروایی، تفسیری و تاریخی خود ذکر کرده‌اند، حتی در بعضی از کتب روایی باب فضائل علی بن ابی‌طالب را نیز آورده‌اند. بنابراین ذکر فضائل و مناقب اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ به دوستداران اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ اختصاص ندارد، بلکه حتی بعضی از کسانی که با حضرت علی ـ علیه السّلام ـ و یا امامان شیعه نیز جنگ کردند (و از جمله معاویه) مناقب آن حضرت ـ علیه السّلام ـ را ذکر کرده است.[۱]

مطلب دوم:  اهل سنّت نیز محبت اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ را شرط ایمان می‌دانند و در روایات آنان بر این امر تأکید شده است که برای نمونه چند مورد از این روایات نقل می‌شود:

زمخشری که از مفسران اهل سنّت است، می‌گوید هنگامی که آیه شریفه مودت: «قل لا اسئلکم علیه اجراً الا الموده فی القربی» یعنی بگو ای رسول ما که اجر و پاداشی جز دوستی نزدیکان را از شما نمی‌خواهم، نازل شد از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ پرسیدند: مودت و دوستی چه کسانی برما واجب شده است؟! فرمود: علی و فاطمه و فرزندان آن دو.[۲]
همچنین زمخشری نقل می‌کند که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «هر کس با محبت آل محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ از دنیا برود، شهید و آمرزیده مرده است و چنین کسی با ایمان کامل و بر سنّت و جماعت از دنیا رفته است.»[۳]
در صحیح مسلم روایت شده است که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «من دو گوهر گرانبها در میان شما می‌گذارم، یکی کتاب خدا که نور و هدایت‌گر است، پس چنگ زنید به آن و عمل کنید، و اهل بیتم، توجه می‌دهم شما را به خدا درباره اهل بیتم.» این جمله را سه تکرار فرمودند.[۴]
حاکم نیشابوری، در مورد شأن نزول آیه تطهیر و انحصار آن به پنج تن آل عبا می‌گوید: «عبدالله بن جعفر از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ روایت می‌کند که آن حضرت به هنگام نزول رحمت الهی فرمودند: «به سوی من بخوانید!» صفیه گفت: «چه کسی را؟» آن حضرت ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: «اهل بیتم را (علی و فاطمه و حسن وحسین)» وقتی آنان ـ علیهم السّلام ـ آمدند، آن حضرت ـ صلّی الله علیه و آله ـ عبای خویش را بر روی آنان افکند، پس دستانش را بالا برد و عرض کرد: «خدایا! اینان اهل بیت من هستند، پس بر محمد و آل محمد صلوات فرستاد»، در این هنگام آیه شریفه تطهیر نازل شد.[۵]
ام سلمه می‌‌گوید: «آیه تطهیر در خانه من در حالی که پنج تن آل عبا در آن بودند، نازل گردید رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ آنان را با عبایی که بر روی ایشان افکند پوشانید، پس عرضه داشت: «اینان اهل بیت من هستند، پروردگارا، رجس و پلیدی را از آنان دور کن و ایشان را پاک و مطهر گردان».[۶]

در حدیث دیگری پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «از آنان سبقت نگیرید که هلاک می‌شوید و در حق آنان کوتاهی نکنید که باز هلاک می‌شوید از آنان بگیرید که اعلم از شما می‌باشند.»[۷]

محمد عبده در شرح نهج البلاغه خود از حضرت علی ـ علیه السّلام ـ اینگونه نقل می‌کند که حضرت ـ علیه السّلام ـ فرمود: «کجا هستند کسانی که گمان می‌کنند راسخ در علم هستند، همانا آنان دروغ می‌گویند و برما ستم کردند. چون خداوند ما را برگزیده و رفعت‌ داد و به ما علم عطا کرد و بر آنان حرام نمود و ما را به اسرار داخل و آنان را خارج کرد و به وسیله ما هدایت رونق می‌گیرد. و ائمه و پیشوایان از قریش می‌باشند که در این بستر روئیده‌اند و بنی‌هاشم شاخه‌های آن می‌باشند، کسانی که غیر از آنان صلاحیت ندارند،  و ولایت برای غیر آنان مصلحت نیست.[۸]

آیه شریفه: «فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لاتعلمون»؛[۹] یعنی اگر نمی‌دانید از کسانی که می‌دانند، سؤال کنید. بنا به نقل اهل سنّت در شأن اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ نازل شده است.[۱۰]

صاحب ینابیع الموده روایت کرده که: «روزی فردی یهودی به نام «الاُعتل» خدمت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ رسید و عرض کرد یا رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ در سینه‌ام سؤالاتی دارم، اگر جواب دادی مسلمان می‌شوم. وگرنه ایمان نمی‌آورم. فرمود: «بپرس یا اباعماره، وی در ضمن سؤالاتی پرسید: ای پیامبر خدا آنچه جواب دادی، ‌راست گفتی، حال مرا آگاه کن از وصی و جانشین خود که حتماً برای هر پیامبری جانشینی می‌باشد و حضرت موسی بن عمران، یوشع بن نون را وصی  کرد، حضرت ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: وصی و جانشین من علی بن ابی‌طالب است و بعد از آن دو فرزندش حسن و حسین ـ علیهم السّلام ـ . و در ادامه فرمود: نه نفر از ائمه ـ علیهم السّلام ـ از صلب فرزندم حسین ـ علیه السّلام ـ می‌باشند. مرد یهودی گفت: نامشان را برای من بگو. فرمود: بعد از امام حسین ـ علیه السّلام ـ فرزندش علی بن الحسین و بعد از او فرزندش محمدباقر و بعد جعفر بن محمد و بعد موسی بن جعفر و بعد علی بن موسی و بعد محمد بن علی و بعد علی بن محمد و بعد حسن عسکری و بعد حضرت مهدی ـ علیهم السّلام ـ می‌باشند…». یهودی ایمان آورد و حمد خداوند نمود.[۱۱]

نتیجه اینکه، ذکر فضائل برای ائمه ـ علیهم السّلام ـ از طرف شیعیان برای اینست که اولاً: آنان برگزیده خداوند بوده‌اند و از ویژگی خاصی برخوردارند، که دوست و دشمن به آن اعتراف دارند و ثانیاً: کتب اهل سنّت نیز بیشتر این فضائل را ذکر کرده، و ثالثاً: فضائل اهل بیت از زبان رسول خدا بیان شده است و ساخته شیعه نیست چنانچه اگر ساخته شیعه بود، امکان نداشت اهل سنّت در کتب خود باب‌هایی در فضائل آنان و احادیثی که حاکی از فضائل و مناقب آنان است ذکر کنند و برای آنان مقامات عرفانی و ویژگی‌های خاصی را بیان دارند.

پی نوشت:

[۱] . حاکم نیشابوری، مستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۰۷، سنن بیهقی، ج ۲، ص ۱۵۰؛ صحیح مسلم، ج ۵، ص ۲۶؛ و مسند احمد، ج ۴، ص ۱۰۷؛ تفسیرفخر رازی، ج ۶، ص ۷۸۳؛ کتاب فضائل الصحابه، حدیث ۴۴۲۵؛ در المنثور، ج ۵، ص ۱۹۸؛ نسائی، کتاب خصائص الامام علی ـ علیه السلام ـ .

[۲] . زمخشری، کشاف، ذیل آیه شوری/۲۳.

[۳] . تفسیر کشاف، همان.

[۴] . صحیح مسلم، باب فضائل علی بن ابیطالب، چاپ بیروت، شرح نووی، ج ۱۵ و ۱۶.

[۵] . مستدرک علی الصحیحین، ج ۳، ص ۱۴۷.

[۶] . سنن بیهقی، ج ۲، ص ۱۵۰.

[۷] . ابن حجر الشافعی، الصواعق المحرقه، ص ۱۴۸؛ السیوطی، الدر المنثور، ج ۲، ص ۶۰؛ کنز العمال، ج ۱، ص ۱۶۸.

[۸] . عبده، محمد، نهج البلاغه، ص ۱۴۳، خطبه ۱۴۳.

[۹] . نحل/۴۳.

[۱۰] . تفسیر الطبری، ج ۱۴، ص ۱۳۴؛ تفسیرابن کثیر، ج ۲، ص ۵۷۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۱، ص ۲۷۲؛ شواهد التنزیل، للحسکانی، ج ۱، ص ۳۳۴.

[۱۱] . القندوزی الحنفی، ینابیع الموده،  چاپ اسلامبول، ص ۴۴۰.

منبع: نرم افزار پاسخ مرکز مطالعات حوزه علمیه قم.