ابن نما حلى (نجم الدین، جعفر بن محمد بن جعفر بن هبه الله)

اشاره:

نجم الدین، جعفر بن محمد بن جعفر بن هبه الله بن نما حلى در سال ۵۶۷ هـ.ق در شهر زیباى حله،از شهرهاى عراق که در کنار رود فرات واقع شده، به دنیا آمد. ابن نما حلى در یکى از بارزترین خاندان هاى قرن ششم هجرى دیده به جهان گشود.پدر او، محمد بن جعفر بن هبه الله، از علماى بزرگوار آن دیار بود. او از مشایخ محقق حلى است.جد بزرگش، هبه الله بن نما نیز مورد احترام مردم بود و از بزرگان شیعه به شمار مى رفت.

برادر او، احمد بن محمد و برادر زاده اش، حسن بن احمد نیز از جمله علماى تشیع بودند. حسن بن احمد را از مشایخ شهید اول شمرده اند. جعفر بن محمدبن جعفر در چنین خاندان سراسر علم و برکتى رشد نمود و با عنایت الهى و مراقبات اطرافیان و همت والاى خویش به بالاترین مقامات رسید. شهر حله در قرن هاى پنجم وششم هجرى از زیباترین شهرهاى عراق بود. این شهر به دست یکى از خلفاى آل بویه به نام سیف الدوله اسدى در قرن پنجم هجرى آباد شد. سیف الدوله در این شهر قصرها و خانه هاى زیبا ساخت و با آباد شدن آن، تجار و علما و شعراى فراوانى به سوى آن روى آوردند ودر اندک زمانى حله مرکز تمدن و فرهنگ اسلامى گشت. حله از اوایل قرن ششم تا قرن دهم به همین صورت بود تا آنکه در قرن دهم، مرکز علم و اجتهاد و مهد حوزه علمیه به کربلا منتقل گشت و پس از آن نجف مرکز حوزه علمیه بزرگ شیعه شد.گویند در یک قرن قریب به ۵۰۰ مجتهد در دیار حله مى زیسته اند و این حکایت از نهایت شکوفایى علم و دانش در یک دیار مى کند.

اساتید:

ابن نما، که در مهد علم و اجتهاد زندگى میکرده طبیعتا اساتید فراوانى به خود دیده که اطلاع فراوانى از اساتید او به ما نرسیده، ولى از جمله اساتید ابن نما عبارتند از:
۱ . محمد بن جعفر بن نما، پدر بزرگوارش.
۲ . محمد بن ادریس حلی.
۳ . شیخ محمد بن مشهدى .

تدریس و شاگردان:

متأسفانه لیست کاملى از مشخصات شاگردان حوزه درسى ابن نما به دست ما نرسیده و اطلاعات ما خصوصا در مورد علماى حله کم است، چرا که حله به عنوان یک مرکز شیعى همیشه مورد بغض و کینه دشمنان تشیع بوده و بارها با حمله هاى وحشیانه و کشتارهاى دسته جمعی، گروه کثیرى از بزرگانش را به شهادت رسانده اند و کتابخانه هاى عظیم مسلمین را در علوم مختلف به آتش کشیده و نابود کرده اند. در این حوادث، شرح حال بسیارى از علماى گذشته نیز از بین رفته است و فقط نام دو تن ازشاگردان ابن نما را مى دانیم:

۱ . علامه حلی، که آوازه اش تمام دنیا را گرفته و آثار گرانبهایش در تمام ممالک اسلامى یافت مى شود.
۲ . على بن حسین بن حماد

تألیفات:

از آن عالم بزرگ که نزدیک به ۸۰ سال در مرکز علم و دانش مى زیسته تنها سه اثر به دست ما رسیده که عبارتند از:

۱ . مثیر الأحزان (کتاب حاضر در برنامه)
۲ . أخذ الثار فى أحوال المختار
۳ . ذوب النضار فى شرح أخذ الثار، معروف به شرح الثار. این کتاب در پایان جلد ۴۵ بحار الأنوار از صفحه ۳۴۶ به بعد به طور کامل آمده است.

وفات:

ابن نما در حالى که ۷۸ سال در این دنیاى خاکى زندگى کرده بود و جز خدمت به تشیع و اسلام ناب چیزى در پرونده خود نداشت، در سال ۶۴۵ هـ.ق در شهر حله به سوى دوست پر کشید و داغى سنگین بر دل و جان بازماندگان و شاگردان خویش نهاد.