رعایت عظمت و کبریایی خداوند در هنگام دعا

زمان مطالعه : 3 دقیقه

توسط : حمید الله رفیعی

0 نظر

در تمام ادیان حتی در ادیان غیر اسمانی مسئله مورد توجه قرار گرفته است. پیروان هر دینی وقتی دعا می کنند، کسی و چیزی را باعظمت دانسته و او را قادر بر برآورده ساختن خاجت خود می داند. مثلاً بت پرستان در برابر بتها کرنش نموده و آنها قدرتمندتر از خود می دانند هرچند که این نوع عقیده نه تنها توجیه عقلی دارد بلکه باطل است.

در دین اسلام مسئله دعا بسیار پررنگ و بر طبق موازین عقل مطرح است.به همین دلیل دعاهای زیادی از سوی معصومین علیهم السلام برای مسلمانان برجای گذاشته شده است. در قرآن کریم دعاهای متنوع و با محتوای بسیار بلند از زبان خداوند بیان شده است. یکی از آداب دعا رعایت عظمت خداوند است که بندگانش باید به آن توجه داشته باشند.

از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرموده است: «ادب دعا را نگهدار و بنگر چه کسى را مى‏ خوانى، و چگونه او را مى ‏خوانى و براى چه او را مى ‏خوانى. عظمت و کبریایى خداوند را رعایت کن، و علم او را به آنچه در ضمیر تو است، و آگاهى او را بر اسرار تو و آنچه از حقّ و باطل در درون تو نهفته است به چشم دل بنگر، و راه نجات و هلاک خود را بشناس تا مبادا از خداوند چیزى بخواهى که شاید هلاکت تو در آن باشد در حالى که گمان کنى نجات تو در آن است، خداوند متعال فرموده است: «وَ یَدْعُ الْإِنْسانُ بِالشَّرِّ دُعاءَهُ بِالْخَیْرِ وَ کانَ الْإِنْسانُ عَجُولًا؛[۱] و انسان بدیها را طلب مى‏ کند همان گونه که خوبیها را مى ‏طلبد و انسان همواره شتاب‏کار است». بیندیش چه چیزى درخواست مى ‏کنى، و براى چه آن را تقاضا دارى، و دعا عبارت از استجابت تو در همه چیز براى حقّ، و پالایش دل در مشاهده ربّ، و ترک همه اختیارات و تسلیم همگى امور خود چه ظاهر و چه باطن آنها به پروردگار است. و اگر تو شرائط دعا را به‏ جا نیاورى نباید در انتظار اجابت باشى چه او آشکار و نهان را مى‏ داند، و شاید او را به چیزى مى‏ خوانى که مى‏ داند قصد تو خلاف آن است. یکى از صحابه به دیگرى گفت: شما با دعا کردن انتظار باران دارید و من انتظار سنگ دارم.

بدان اگر خداوند ما را به دعا کردن فرمان نداده بود، و ما خود از روى اخلاص او را مى‏ خواندیم تفضّل مى ‏فرمود و دعاى ما را اجابت مى‏ کرد چه رسد به این که خداوند اجابت را براى کسى که شرائط دعا را رعایت کند ضامن شده است. از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم درباره اسم اعظم الهى پرسش شد، فرمود: «همه اسمهاى خداوند اعظم‏ اند»؛ و باید دلت را از هر چه غیر خداست تهى گردانى. و به هر نامى که مى‏ خواهى او را بخوانى، و در حقیقت خداوند به نامى بدون نام صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است: «خداوند دعاى دل غافل را اجابت نمى‏ کند.» بارى اگر آنچه از شرائط دعا را که برایت ذکر کردم به‏ جا آورى و درونت را براى خدا خالص گردانى تو را به یکى از سه چیز مژده مى‏ دهم: یا آنچه را درخواست کرده‏اى بزودى اجابت مى ‏شود، و یا آنچه از خواست تو بزرگتر و مهمّ‏ تر است برایت ذخیره مى‏ گردد، و یا بلایى از تو دفع مى‏ شود که اگر تو را فرا مى ‏گرفت نابود مى ‏شدى.

از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل است که خداوند فرموده است: «کسى که ذکر من او را از درخواست از من باز دارد آنچه را برتر از چیزى است که به درخواست ‏کنندگان مى‏ دهم به او خواهم داد.»[۲]

امام صادق علیه السلام فرموده است: «یک بار خدا را خواندم و اجابتم فرمود لیکن حاجتم را فراموش کردم، زیرا اجابت او به سبب توجّه حقّ تعالى به بنده ‏اش در هنگام دعاست و این بزرگتر و گران‏ قدرتر از چیزى است که بنده خواستار آن است، هر چند بهشت و نعمتهاى جاودان آن باشد. امّا این نوع دعا را جز عالمان محبّ و عارفان بحقّ که برگزیدگان خدا و خاصّان اویند نمى‏ توانند به‏ جا بیاورند.»[۳]