امامزاده جعفر بن فضل (ع) شیراز

بقعه سیدتاج الدین غریب مربوط به دوره قاجار است و در شیراز، دروازه کازرون، بلوار سیبویه، ابتدای گذر تنگ سیاه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۵۱۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آرامگاه سید تاج الدین غریب از بقاع متبرک شیراز است که پیش از دوره قاجاریه در نزدیک دروازه کازرون در کوچه ای احداث شده است. این بقعه آرامگاه جعفر بن فضل بن جعفر بن علی ابن ابی طالب ملقب به “تاج الدین غریب” است. همچنین مقبره محمد بن حسن مثنی ابن حسن بن علی بن ابی طالب نیز در این مکان قرار گرفته است.

در این بقعه که دارای گنبدی نیلوفری است رو به شمال و در کوچه ای منتهی به بازار میوه فروش ها قرار گرفته است. در سردر ورودی نیز کاشی هفت رنگ استفاده شده و بر روی آنها تصاویر گل و بوته نقش بسته است. بر روی برخی از آنها نیز آیات قرآنی و احادیث به خط ثلث نگاشته شده است. بر روی برخی دیگر تصاویر وقایع کربلا نقش بسته است و در پایان نیز تاریخ ۱۳۱۰ ه.ق. قید شده است.

بر روی در ورودی که چوبی و منبت کاری شده نیز احادیثی به صورت منبت نقش بسته است. بر بالای در پنجره ای مشبک از قطعات چوب و شیشه رنگی وجود دارد. در پشت در، راهرویی به شکل هشت ضلعی وجود دارد که در سقف آن کاشی یک رنگ به کار رفته است. این بقعه دارای یک هشتی ورودی است که کاربندی شده و دارای گنبدی کم خیز است. در این بقعه، حیاطی به شکل مربع وجود دارد که در وسط آن حوضی سنگی که حوضی کوچکتر در آن است، قرار دارد. اطراف حیاط را نیز درختان اکالیپتوس، بید و چنار پوشانده است. روبروی در ورودی حرم و حسینیه قرار گرفته است.

در جلو حرم، ایوانی به عرض ۴ متر و طول ۱۴ متر قرار دارد که کف پوش آن سنگ مرمر است و سه جرز آجری در جلوی آن قرار گرفته است. ازاره جرزها از نوع سنگ گندمک بوده، حجاری شده است. روی بدنه ستون ها و طاق ایوان با کاشی یک رنگ مزین شده است. در پیشانی ایوان نیز، سه حدیث از حضرت علی (ع) و یک حدیث از حضرت محمد (ص) بر روی کاشی لاجوردی نگاشته شده است. بر فراز سر در ورودی حرم که در سمت راست ایوان قرار دارد، به وسیله کاشی یک رنگ، مقرنس کاری شده است.

در وسط حرم، ضریحی از جنس نقره به صورت مکعب قرار گرفته که در آن دو قبر قرار دارد و بر فراز آن گنبد قرار گرفته است. حرم تا ارتفاع یک متر و بیست سانتی متر از سطح زمین، سنگ مرمر است. بالای ازاره ها و سقف آینه کاری شده است. در ضلع جنوبی حرم، شاه نشین بزرگی قرار دارد که به صورت طاق و توپزه است. سمت چپ حرم، حسینیه امام زاده، ساخته شده از آجر و سنگ قرار دارد. این حسینیه دارای چهار ستون سنگی و ده طاق نمای کوچک است. در شرق حسینیه نیز طاق نما و ایوان هایی قرار دارد که پیش از این مدرسه علمیه بوده و هم اینک مرکز امور فرهنگی است.

آخرین تعمیرات حرم در سال ۱۳۷۷ ه.ش. انجام شده است چنان که در ضلع شرقی حیاط نیز در اتاق جهت استقرار پاسگاه انتظامی احداث شده است.

منبع: «دانشنامه تاریخ معماری ایران ‌شهر»، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران