- زمان مطالعه : 4 دقیقه
- توسط : رحمت الله ضیایی
- 0 نظر
ابوالحسن شعرانی (۱۳۲۰-۱۳۹۳ق/۱۲۸۱-۱۳۵۲ش) از علما و فلاسفه شیعی قرن ۱۴ هجری قمری است.وی زبان‌های فرانسوی و انگلیسی را می‌دانست و در علوم قرآن، حدیث، فقه، اصول فقه، کلام، فلسفه، هندسه، و هیئت متبحر بود. به همین جهت، آثار زیادی در این رشته‌ها از وی باقی مانده است. او که خود از دانش عالمانی چون شیخ عبدالکریم حائری، میرزا مهدی آشتیانی و میرزا محمود قمی استفاده کرده بود، شاگردانی چون میرزا هاشم آملی، حسن زاده آملی و جوادی آملی را تربیت نمود. وی علاوه بر نگارش کتاب، شروحی بر کتاب‌های تفسیری، حدیثی، کلامی و فلسفی دارد. فلسفه اولی که به بیان دیدگاه فلاسفه غرب در مورد الهیات و تجرد نفس اشاره دارد، و راه سعادت در اثبات نبوت و ارائه ادله حقانیت پیامبر اسلام (ص) برخی از آثار اوست.
میرزا ابوالحسن شعرانی در سال ۱۳۲۰ ه.ق. در تهران و در خانواده‌ای روحانی، به دنیا آمد. قرآن را نزد پدرش، شیخ محمد تهرانی، آموخت.
تحصیلات
وی تحصیلات خود را از مدرسه مروی تهران شروع کرد و در آنجا ادبیات عرب، فارسی، منطق، فقه، اصول، فلسفه، ریاضی و… را آموخت. بعد از آن به حوزه علمیه قم که تازه تأسیس شده بود رفت و در درس خارج فقه و اصول اساتید آنجا شرکت کرد. در۲۶ سالگی پدرش را از دست داد و به دنبال آن، به عراق مهاجرت و در حوزه علمیه نجف به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. در آنجا، علاوه بر تحصیل فقه شیعی، با فقه اهل سنت نیز آشنا شد. وی پس از تکمیل تحصیلات و سیر و سلوک عرفانی، در دوره سلطنت رضا شاه به تهران بازگشت و به تبلیغ و تدریس و تحقیق پرداخت.
اساتید
میرزا مهدی آشتیانی
میرزا محمود قمی [۱] [۲]
حبیب الله ذوالفنون [۳] [۴] [۵] [۶] [۷] [۸]
شیخ عبدالکریم حائری
شیخ عبد النبی نوری
سید ابوتراب خوانساری [۹] [۱۰] [۱۱]
آشنایی با زبان‌های مختلف
ابوالحسن شعرانی علاوه بر مهارت کافی در رشته‌های مختلف علوم اسلامی و حوزوی، با چندین زبان آشنا بود که عبارتند از:
فارسی
عربی
فرانسوی
ترکی
انگلیسی
عبری [۱۲]
شاگردان
وی در طول زندگی علمی خود، شاگردان زیادی را تربیت کرد. برخی از مهمترین شاگردان ایشان عبارتند از:
میرزا هاشم آملی
عبدالله جوادی آملی
حسن حسن زاده آملی
محمد حسن احمدی فقیه یزدی
علی اکبر غفاری
محدث اُرمُوی
کتاب شناسی آثار
شعرانی در زمینه‌های مختلف علوم دینی و انسانی، آثاری تالیف کرده است. از فقه و اصول گرفته تا فلسفه و کلام و قرآن و حدیث، او کتاب و آثاری از خود برجای گذارده است. برخی از مهمترین این نوشته‌ها عبارتند از:[۱۳] [۱۴]
تفسیر و علوم قرآن حدیث فقه و اصول فقه فلسفه و کلام هیئت و نجوم تاریخ موارد متفرقه
حاشیه بر مجمع البیان (در ده جلد) جمع حواشی و تحقیق و تصحیح کتاب وافی (در سه جلد) المدخل الی عذاب المنهل در علم اصول شرح تجرید الاعتقاد شرح عمل به زیج [۱۵] بر اساس علم هیئت جدید ترجمه «نفس المهموم» اثر شیخ عباس قمی تصحیح و مقدمه و حاشیه بر جلد اول و سوم کتاب نفایس الفنون فی عرابس العیون اثر محمود آملی
تصحیح تفسیر صافی (در دو جلد) تعلیقات بر شرح اصول کافی اثر ملا صالح مازندرانی، (در دوازده جلد) شرح کفایه الاصول حاشیه بر فصل الخطاب محدث نوری تعلیقه و مستدرک تشریح الافلاک با اشاره به هیئت جدید مقدمه، تصحیح و تحقیق کشف الغمه
حواشی و تعلیقات بر تفسیر منهج الصادقین (در ده جلد) تعلیقات بر وسائل الشیعه (از جلد ۱۶ تا ۲۰) شرح تبصره علامه حلی کتاب راه سعادت در اثبات نبوت و رد شبهات یهود و نصارا ترجمه کتاب هیئت فلاماریون از زبان فرانسه مقدمه و تصحیح منتخب التواریخ
مقدمه و حواشی و تصحیح تفسیر ابوالفتوح رازی (در دوازده جلد) حاشیه بر ارشاد القلوب دیلمی حاشیه بر قواعد ترجمه کتاب «الامام علی صوت العداله الانسانیه» با بیان و نقد لغزش های جرج جرداق در آن کتاب تقویم‌های شبانه روزی مقدمه کتاب وقایع السنین خاتون آبادی
نثر طوبی، دائره المعارف اصطلاحات قرآن، از الف تا حرف صاد ترجمه و شرح دعای عرفه امام حسین (ع) رساله در شرح شکیات نماز در عروه الوثقی تعلیقاتی بر کتاب «محمد پیامبر و سیاستمدار» نوشته مونتگمری وات مقدمه، تصحیح و تعلیقات بر کتاب روضه الشهداء ملا حسین کاشفی
تجوید قرآن ترجمه و شرح صحیفه سجادیه فقه فارسی و مختصر برای تدریس در مدارس مقدمه و حواشی بر اسرار الحکم سبزواری
چاپ بیش از ۶۰ نسخه قرآن در اندازه‌های مختلف تحقیق و تصحیح جامع الرواه مناسک حج با حاشیه ۹ نفر از مراجع تقلید فلسفه اولی یا مابعدالطبیعه
رساله‌ای در علم درایه
وفات
در اواخر عمر به جهت درمان بیماری قلبی، ریوی به آلمان برده شد، اما معالجه وی ثمر بخش نبود و در روز شنبه ۷ شوال ۱۳۹۳ق/۱۲ آبان ۱۳۵۲ش از دنیا رفت. پیکر وی بعد از انتقال به ایران در روز پنج شنبه تشییع و در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.[۱۶]
جشنواره علامه شعرانی
معاونت پژوهش حوزه علمیه تهران در سال ۱۳۹۲ش، جشنواره پژوهشی علامه شعرانی، را همزمان با چهارمین جشنواره علامه حلی استان تهران، ویژه مقالات طلبه‌های بالای ۳۱ سال استان تهران برگزار کرد.[۱۷]
آثاری در مورد علامه شعرانی
در مورد زندگی‌نامه علمی ایشان، تاکنون چندین اثر نگاشته شده است که برخی از آنها عبارتند از:
اندیشه‌نامه علامه شعرانی، مجموعه دو جلدی مقالات ارائه شده در جشنواره علامه شعرانی، که پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه در سال۱۳۸۷ ش منتشر کرد.
فرزانه ناشناخته، مجموعه مقالاتی در مورد زندگانی علمی و فعالیت‌های ایشان که موسسه بوستان کتاب در سال ۱۳۸۲ش منتشر کرد.
در آسمان معرفت، مجموعه دوازده مقاله که حسن حسن زاده آملی در هر یک به معرفی یکی از اساتید باواسطه و بی‌واسطه خود پرداخته است. این افراد عبارتند از علامه طباطبایی، میرزا جواد ملکی تبریزی، ابوالحسن شعرانی، ملامحمد آملی، محمد تقی آملی، مهدی الهی قمشه‌ای، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، ملا محمد مهدی نراقی، سید ابوالحسن جلوه، محمد حسین فاضل تونی، ملاهادی سبزواری و زندگی‌نامه خود نویسنده. انتشارات تشیع، این کتاب را در سال ۱۳۷۵ش منتشر کرد.
پی نوشت ها:
- مجله نور علم، شماره ۵۰ـ۵۱، ص۷۶
- مجله نور علم، شماره ۵۰ـ۵۱، ص۷۶
- روزنامه جمهوری اسلامی، ۲۸/۱۱/۱۳۷۱
- دهخدا، ذیل: حبیب الله
- برای آشنایی با آثار او. ر.ک: آقا بزرگ تهرانی، ج۴، ص۴۳۹۶ و ۴۰۱ و ۴۰۳؛ ج۸، ص۲۱۹
- ر.ک: واعظ خیابانی، ص۱۳۹ـ۱۴۳
- حرز الدین، ج ۳، ص۳۱۰
- شعرانی، ترجمه نفس المهموم، ص۲
- مجله نور علم، ش ۵۰ـ۵۱، ص۹۴
- روزنامه جمهوری اسلامی، ۸/۱۲/۷۱
- مجله نور علم، ش ۵۲ـ۵۳، ص۱۹۵
- ر.ک: کیهان فرهنگی، سال ۱۳۶۵، ش۳.
- کیهان اندیشه، شماره۴۵، ص۸۲
- قوامی واعظ، ص۳۰
- جدولی که از روی آن به حرکات سیارات پی می‌برند
- مجله نور علم، ش۵۰ـ۵۱، ص۸۶ به بعد.
- پایگاه معاونت پژوهش حوزه علمیه تهران
- منابع
- آقا بزرگ تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ق.
- حرزالدین، محمد، معارف الرجال، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
- شعرانی، ابوالحسن، ترجمه نفس المهموم، قم، نشر هجرت، ۱۳۸۸ش.
- واعظ خیابانی، ملاعلی، علماء معاصرین، تبریز، شرکت سهامی چاپ کتاب، ۱۳۲۶ش.
- واعظ قوامی، تقی، چهره درخشان، تهران، کتابفروشی اسلامی.
- روزنامه جمهوری اسلامی، ۸/۱۲/۷۱.
- کیهان اندیشه، شماره ۴۵.
- کیهان فرهنگی، سال ۱۳۶۵، ش ۳.
- مجله نور علم، شماره ۵۰ـ۵۱.
فایل تصویری در سایت شما
فایل صوتی در سایت شما
به اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی