آیا پیامبر(ص) از گریه کردن بر مردگان ممانعت کرده است؟

شبهه:

می گویند پیامبر(ص) مانع عزاداری زنان برای شهادت جعفر بن ابى طالب شد، آیا این صحیح است؟‏ از عایشه نقل شده است که گفت :‏ با رسیدن خبر شهادت جعفر بن ابى طالب، زید بن حارثه و عبدالله بن رواحه، آثار حزن و اندوه در سیماى پیامبر اکرم نمایان شد . من از گوشه‏اى او را که نشسته بود نظاره مى‏ کردم . در آن حال مردى به حضور ایشان رسید و گفت:‏ اى رسول خدا! زنان بر جعفر گریه می‏ کنند!‏ پیامبر در واکنش به او فرمود :‏ « فارجع الیهن فاسکتهن، فان ابین فاحث فى وجوههن التراب ؛ برگرد و آنان را ساکت ساز، اگر آرام نشدند خاک بر صورتشان بپاش! . »[۱]

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ نُمَیْرٍ، ثنا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ، عَنْ أَبِیهِ، عَنْ عَائِشَهَ، قَالَتْ: لَمَّا أَتَتْ وَفَاهُ جَعْفَرٍ عَرَفْنَا فِی وَجْهِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الْحُزْنَ، فَدَخَلَ عَلَیْهِ رَجُلٌ فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ النِّسَاءَ یَبْکِینَ، قَالَ: «فَارْجِعْ إِلَیْهِنَّ فَأَسْکِتْهُنَّ، فَإِنْ أَبَیْنَ فَاحْثُ فِی وُجُوهِهِنَّ التُّرَابَ» قَالَتْ عَائِشَهُ: فَقُلْتُ فِی نَفْسِی: وَاللَّهِ لَا تَرَکْتَ نَفْسَکَ، وَلَا أَنْتَ مُطِیعٌ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ.

پاسخ:

این روایت عارى از واقعیت است ؛ زیرا :

۱- این روایت با روایات دیگرى که از ترغیب پیامبر اکرم بر گریه کردن حکایت داشت، در تعارض است .

۱۴۰۷ – أَخْبَرَنَا أَبُو عَمْرٍو عُثْمَانُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ السَّمَّاکِ، ثنا الْحَسَنُ بْنُ مُکْرَمٍ، ثنا عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ، ثنا أُسَامَهُ بْنُ یَزِیدَ، حَدَّثَنِی الزُّهْرِیُّ، عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ، قَالَ: لَمَّا رَجَعَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مِنْ أُحُدٍ سَمِعَ نِسَاءَ الْأَنْصَارِ یَبْکِینَ فَقَالَ: «لَکِنَّ حَمْزَهَ لَا بَوَاکِیَ» فَبَلَغَ ذَلِکَ نِسَاءَ الْأَنْصَارِ فَبَکَیْنَ لِحَمْزَهَ، فَنَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، ثُمَّ اسْتَیْقَظَ وَهُنَّ یَبْکِینَ فَقَالَ: «یَا وَیْحَهُنَّ مَا زِلْنَ یَبْکِینَ مُنْذُ الْیَوْمِ، فَلْیَسْکُتْنَ وَلَا یَبْکِینَ عَلَى هَالِکٍ بَعْدَ الْیَوْمِ» هَذَا حَدِیثٌ صَحِیحٌ عَلَى شَرْطِ مُسْلِمٍ، وَلَمْ یُخَرِّجَاهُ «وَهُوَ أَشْهُرُ حَدِیثٍ بِالْمَدِینَهِ، فَإِنَّ نِسَاءَ الْمَدِینَهِ لَا یَنْدُبْنَ مَوْتَاهُنَّ حَتَّى یَنْدُبْنَ حَمْزَهَ، وَإِلَى یَوْمِنَا هَذَا»[۲]

از جمله:

پس از کشته شدن جعفر پسر ابى طالب در نبرد موته، پیامبر به خانه او رفت و با حضور خویش تسلى دل خاندان او گردید، آن حضرت به هنگام خروج چنین فرمود :‏ على مثل جعفر فلتبک البواکى ؛ سزاوار است بر مثل جعفر گریستن، پس گریه کنندگان بر هم چون جعفر بگریند .(الکتاب: جمل من أنساب الأشراف المؤلف: أحمد بن یحیى بن جابر بن داود البَلَاذُری (المتوفى: ۲۷۹هـ) تحقیق: سهیل زکار وریاض الزرکلی الناشر: دار الفکر – بیروت الطبعه: الأولى، ۱۴۱۷ هـ – ۱۹۹۶ م عدد الأجزاء: ۱۳، ج ۲، ص ۴۳ .)ودخل رَسُول اللَّهِ صَلَّى الله علیه وآله وَسَلَّمَ- حین أتاه نعی جَعْفَر- عَلَى أسماء بنت عمیس فعزاها بِهِ، ودخلت فاطمه علیها السلام تبکی وهی تقول: وا عماه فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم: [عَلَى مثل جَعْفَر فلتبک البواکی.] ثُمَّ انصرف إلى أهله وقال: [اتخذوا لآل جَعْفَر طعاما فقد شغلوا عَن أنفسهم.] وضم عبد الله بن جَعْفَر إِلَیْهِ ومسح رأسه وعیناه تدمعان [وقال: اللهم أخلف جعفرا فِی ذریته بأحسن ما خلفت بِهِ أحدا من عبادک الصالحین] .

پی نوشت:

[۱] . (الکتاب: الکتاب المصنف فی الأحادیث والآثار المؤلف: أبو بکر بن أبی شیبه، عبد الله بن محمد بن إبراهیم بن عثمان بن خواستی العبسی (المتوفى: ۲۳۵هـ) المحقق: کمال یوسف الحوت الناشر: مکتبه الرشد – الریاض الطبعه: الأولى، ۱۴۰۹ عدد الأجزاء: ۷، ج ۳، ص ۶۲ .)

[۲] . سنن النسائى، ج ۴، ص ۱۹ ؛ مسند احمد، ج ۲، ص ۳۲۳ ؛ المستدرک على الصحیحین، ج ۱، ص ۵۳۷ . ( به روایات ذکر شده در بخش سیره رسول اللَّه ( ص ) رجوع شود ).

منبع:سایت سنت.