شبهه
خداوند ذبح حیوان را برای غیر خود نهی کرده است چرا شیعیان حیوانات را گاهی به نام امامان و یا حضرت ابوالفضل ذبح میکنند و میگویند این گوسفند را برای امام حسین علیه السلام و یا جناب ابوالفضل قربانی میکنم؟
پاسخ شبهه
اسلام قربانی را به عنوان یکی از سنتهای الهی احیاء نمود. و آن را به عنوان یک عبادت تنها برای خداوند جائز دانسته است.[۱] و به پیامبر خود فرمان داد که قربانی را برای خدا انجام دهد. «فصلّ لربک و انحر»[۲]اسلام حکمت قربانی نمودن را دستیابی فقراء و بینوایان به گوشت آن و برخورداری قربانی کننده از تقوای الهی دانسته است.[۳]
بنابراین قربانی برای غیر خدا، نوعی شرک عبادی است که همه مسلمانها آن را ردّ نمودهاند. چرا که مسلمانها توحید را در تمام مراتب آن مورد پذیرش قرار داده و از شرک در تمام ابعاد آن از جمله شرک عبادی اجتناب مینمایند. حال باید دید آیا قربانی برای ائمه(علیهم السّلام) و یا انسانهای صالح و پرهیزکار از جمله حضرت ابوالفضل، از قبیل شرک است؟
به نظر شیعه، قربانی باید به قصد تقرب به خداوند انجام شود. منتهی مصادیق چنین قصد قربتی متفاوت است. گاه شخص قربانی را به قصد قربت و امتثال امر الهی انجام داده، چنانکه فرد حاجی در منی گوسفندی را قربانی میکند. و گاه قربانی به قصد قربت انجام و ثواب این عمل به روح امام یا حضرت ابوالفضل، هدیه میشود. منشأ اشتباه وهابیت و متهم نمودن نوع دوم به شرک، اشتباه و مغالطه در فهم معنای لامی است که در عبارت نذر آورده شده است. به این معنا که لام در زبان عربی، گاه به معنای هدف و غایت فعل میباشد، چنان که گفته میشود «نحَرتُ للّه» (برای خدا قربانی نمودم). و گاه لام برای بیان انتفاع و مورد مصرف میباشد، چنان که در آیه، «انما الصدقات للفقراء [۴]» مصرف صدقات برای فقراء می باشد «لام» در (…للفقراء )بیان مورد مصرف صدقات را اشخاص فقیر میداند و در عبارت «نحرت للامام» (برای امام قربانی کردم) جهت مصرف قربانی بیان شده. که اهداء ثواب آن به روح امام میباشد. بنابراین ملاک شرک عبادی بودن یک عمل که وهابیت به آن دست نیافته، عدم قصد قربت خداوند در انجام قربانی، یا شریک نمودن فرد دیگری با خداوند میباشد.
این که شیعه ثواب قربانی را نثار روح امام یا پیامبر یا ابوالفضل یا سایر صالحین مینماید، پیروی از فرمان الهی میباشد، که به مؤمنین فرمان داده در جستجوی وسیلهای جهت تقرب به خداوند باشند.«یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و ابتغوا الیه الوسیله [۵]» ای کسانی که ایمان آوردهاید تقوا پیشه کنید و جهت نزدیکی به خدا وسیلهای بجویید» شیعه معتقد است که آل محمد-علیه السلام-، واسطه فیض الهیاند. و بزرگان اهل سنت نیز از پیامبر روایت کردهاند که مراد از وسیله در آیه شریفه، اهل بیت پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ میباشند.[۶]
پی نوشت:
[۱] . مائده، آیه ۹۰ ؛ انعام، آیه ۱۳۶.
[۲] . کوثر، آیه ۲.
[۳] . حج، آیه ۳۷.
[۴] . توبه، آیه ۶۰.
[۵] . مائده، آیه ۳۵.
[۶] . ر.ک: سید هاشم بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، مؤسسه البعثه – قم، ج۲، ص۲۹۲، و نیز جلال الدین سیوطی، الخصائص الکبری، دار الکتب العلمیه – بیروت ج۲، ص ۲۲۵ ـ ۲۲۶، باب اختصاصه ص بالکوثر و الوسیله.
منبع: ضیائی
