روابط دختر و پسر

مسئله ارتباط دختر و پسر (صحبت کردن، دوستى‌هاى خیابانى، رابطه تلفنى و اینترنتى و….)، از زوایاى مختلفى قابل ارزیابى است که در آغاز این بحث، به دو نکته ى مهم آن اشاره مى کنیم:

نکته اول: ایام جوانى، دوره ى شور احساسات، شوق جنسى و نشاط جسمى است. با بیدار شدن قواى مختلف جسمى، توجه به مسائل عاطفى و جذابیت‌هاى ظاهرى جنس مخالف زیادتر مى شود. این بلوغ طبیعى، در پیدایش دوستى‌ها و روابط دختر و پسر تأثیر به سزایى دارد.

نکته دوم: همه ما معتقدیم که انسان موفق، کسى است که اهداف مشخص در زندگى داشته باشد و براى رسیدن به آن برنامه‌ریزى نماید و راه مناسب را انتخاب کند. یک جوان نیز، باید سعى کند راهى را انتخاب نماید که او را به یک زندگى ایده آل و سرشار از آرامش، کمال و شادى برساند.

انسان، داراى نیازمندى‌هاى روحى و جسمى بسیارى است و براى رسیدن به تکامل و آرامش باید به هر دو بعد مادى و معنوى خود بپردازد؛ از طرفى دین اسلام، داراى مجموعه قوانین کامل و جامعى است که به همه ى نیازمندى‌هاى انسان توجه نموده و در تعالیم خود، مصالح عمومى و سعادت دنیا و آخرت را مدّ نظر قرار داده است.

بر این اساس، اسلام براى پاسدارى از حریم پاک و جلوگیرى از انحرافات، رعایت ضوابطى را در روابط دختر و پسر ضرورى دانسته و آزادى مطلق و بدون حساب و دوستى‌ها و عشق بازى‌هاى مصطلح امروزى را ناپسند و مردود شمرده است. اسلام، صحبت کردن زن و مرد را در مواردى ضرورى و در جریان رسیدگى به کارهاى روزمره ى زندگى حرام ندانسته است؛ اما براى پیش گیرى از پیامدهاى سوء احتمالى، آنان را از این گونه روابط بر حذر داشته است.

خداوند در قرآن کریم مى فرماید:

قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا.

«به مؤمنان بگو چشم‌هاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند و عفاف خود را حفظ کنند! این براى آنان پاکیزه‌تر است. خداوند از آنچه انجام مى دهند آگاه است؛ و به زنان با ایمان بگو چشم‌هاى خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را، جز آن مقدار که نمایان است، آشکار ننمایند.»[۱]

در این آیه، به صراحت دستور داده شده است که زن و مرد نامحرم به یکدیگر نگاه نکنند و از نگاه‌هاى هوس‌آلود پرهیز نمایند. به راستى، اگر به این آیه ى مبارکه عمل شود و دختر و پسر نامحرم از ابتدا به یکدیگر توجه ننمایند و به هم نگاه نکنند، آیا دوستى‌ها و عشق‌هاى خیابانى به وجود مى آید؟

حضرت على (علیه السلام) مى فرماید:

نِعمَ صارف الشهوات غضّ الابصار؛ «چشم پوشى از نگاه، بهترین عامل بازدارى از شهوت است.»[۲]

همچنین، خداوند در قرآن خطاب به زنان پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) مى فرماید:

(فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِى فِى قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلًا مَّعْرُوفًا)

«به گونه‌اى هوس‌انگیز سخن نگویید تا بیمار دلى، در شما طمع نکند، و به گونه‌اى شایسته و معمولى سخن بگویید.»[۳]

به راستى، آیا روابط میان دختران و پسران جوان، با آن میل و کشش جنسى که طبیعت سنّ جوانى است، از نگاه‌هاى آلوده و صحبت‌هاى هوس‌انگیز خالى و مبرّاست؟ آیا با در نظر گرفتن این کلام صریح الهى، مى توان حکم جواز این گونه روابط را صادر نمود؟

شاید عدّه اى مدّعى باشند که ارتباط مورد نظر ماست که از این مسائل به دور باشد! در پاسخ اینان باید گفت: اولاً تجربه و اعترافات زیاد مبتلایان خلاف این را ثابت کرده و ثانیاً اصرار و تأکیدهاى فراوانى که امروزه بر این روابط مى شود، شاهدى است بر این که انگیزه ى دیگرى، هر چند غیر مستقیم و مخفى، در این کار موجود است؛ لذا ممکن است روابطى ایجاد شود که در ابتدا ظاهراً عارى از این گونه مسائل باشد.

اما از آنجا که سن جوانى اوج کشش جنسى و عاطفى است؛ به تدریج و بر طبق طبیعت بشرى، این روابط، آلوده به نگاه‌ها، صحبت‌ها و رفتارهاى هوس‌آلود مى شود. علامه مجلسى در ضمن حدیثى نقل مى کند:

«کسى که به حرام دستش را به دست زنى برساند، چون به صحراى محشر در آید، دستش بسته باشد؛ و کسى که با زنان نامحرم، خوش طبعى، شوخى و مزاح کند، خداوند در عوض هر کلمه، هزار سال او را در محشر حبس مى کند؛ و اگر زنى راضى شود که مردى به حرام او را در آغوش بگیرد، ببوسد یا به حرام با او ملاقات نماید و یا با او خوش طبعى و شوخى کند، بر آن نیز گناهى همانند آن مرد است.»[۴]

حال، قضاوت بر عهده ى خواننده محترم است که تشخیص دهد «آیا دوستى‌هاى تلفنى، رفت و آمدها و روابط میان دختر و پسر مشمول این آیات و روایات مى شود یا خیر؟» آیا باز هم مى توان ادعا نمود که این روابط بدون اشکال است؟

روابط  دختر و پسر براى ازدواج

نکته ى دیگر که وجود دارد، این است که بعضى افراد این روابط را بدین صورت توجیه مى کنند که «براى ازدواج، شناخت کامل لازم است و شناخت، بدون ارتباط ممکن نیست!»

در پاسخ باید گفت: بدون تردید، دختر و پسر باید با دیدى باز و با شناختى کامل از استعدادها و خصوصیّات شخصى، شخصیتى اخلاقى و فرهنگ یکدیگر، زندگى مشترک را شروع نمایند، تا در فراز و نشیب‌هاى زندگى هم راز و هم دل یکدیگر باشند؛ امّا شناختى کامل و دقیق است که با عقل و خرد و ارزیابى صحیح طرفین به دست آمده باشد؛ لذا باید سعى کنیم از پیش داورى و قضاوت درباره ى دیگران جداً بپرهیزیم؛ زیرا وقتى به کسى علاقه ى وافرى داشته باشیم ضعف‌هاى او را نمى بینیم و اگر از ابتدا نگرش منفى درباره ى فردى داشته باشیم، خوبى‌هایش را در نظر نمى گیریم!

بسیار روشن است که با دوستى‌ها و روابط خیابانى و تلفنى دختر و پسر که زیبایى‌ها و جذّابیت‌هاى ظاهرى در آنها نقش زیادى دارد و در دنیاى احساسات و عواطف غوطه مى خورند، شناخت کامل از خصوصیات اخلاقى و سلیقه‌هاى فردى حاصل نمى شود.

البته، بعد از مطالعه، تحقیق و دقت‌هاى لازم، اگر شرایط مثبت بود و دختر و پسر واقعاً قصد ازدواج با یکدیگر را داشتند، مى توانند براى اطمینان بیش‌تر و ایجاد هماهنگى و آمادگى براى آغاز زندگى، با نامزدى رسمى و شرعى (به صورت عقد موقت) به خواست خویش برسند.

پرهیزها و توصیه‌هاى لازم

۱ـ باید به این نکته توجه کنیم که روابط آزاد دختر و پسر، نه تنها طرفین را به شناخت مورد نیاز نمى رساند، بلکه چه بسا سبب بدنامى و محرومیت از ازدواج مناسب و در خور شأن آنان مى شود.

۲ـ هم چنین، غوطه‌ور شدن در این نوع روابط، جوانانى را که باید در بهترین مقطع از سن خود، به دنبال آموختن علم و کسب تجربه براى آینده‌ى خویش باشند، در اضطراب و هیجانات بى اساس نگه مى دارد و با ایجاد فشارهاى روحى و تشویش‌هاى درونى، آرامش را از آنان سلب مى کند؛ هیچ گاه این جوانان طعم شیرین آرامش، شادى و رضایت را در زندگى خانوادگى نخواهند چشید و همیشه چشم طمع به دیگران خواهند داشت؛ و این دردى است خانمان سوز که درمانى ندارد! اگر نگاهى به کشورهاى غربى و غرب زده که در این زمینه آزادى کامل دارند، بیندازیم، چیزى جز مفاسد گوناگون و معضلات مختلف اجتماعى نمى یابیم!

۳ـ علاوه بر این‌ها، دوستى‌ها و ازدواج‌هایى که بر این پایه چیده شده اند، بسیار متزلزلند؛ هفته نامه‌ها و مجلات خانوادگى مملو از غم نامه‌هایى است که دختر‌ها و پسرها درباره ى دوستى‌ها و ازدواج‌هاى ناکام خود مى نویسند!

بسیارى از آنان وقتى شور و اشتیاق اولیه شان براى زندگى فرود مى نشیند و با واقعیت‌هاى زندگى بیشتر و بهتر روبه رو مى شوند، با یکدیگر احساس نوعى بیگانگى و غرابت مى نمایند و با عدم تفاهم در زندگى مشترک مواجه مى شوند! کم نیستند زوج‌هایى که به خاطر این نوع ازدواج‌ها از هم جدا مى شوند. واضح است که خود طلاق هم معضلى بزرگ است، هم براى اجتماع و هم براى آن خانواده ى از هم پاشیده!

۴ـ از نظر روان شناختى، ذهن در استرس‌ها و تنیدگى‌ها، تمایل دارد به گذشته خوش خود برگردد. از آن جا که در این دوستى‌ها، خوشى‌هاى موقتى وجود دارد. پس از ازدواج افراد، هنگامى که با اختلاف و ناسازگارى روبرو مى شوند، بجاى حل مشکل دائماً به یاد گذشته خود با افراد متفاوت مى افتند و سپس تنفر از همدیگر پدید مى آید.

۵ـ تعالیم حیات بخش اسلام، راه درست و متعادل را به انسان نشان داده، و براى پیش‌گیرى از روابط نامشروع دختر و پسر اصول و ضوابط اخلاقى و در دوره جوانى، ازدواج را توصیه نموده است.

۶ـ طبق نظر مشاوران امور خانواده، پس از ازدواج حاصل از این دوستى‌ها خوره بدبینى به زندگى مى افتد. مرد به زن و زن به مرد بدبین مى شوند با این نگرش که از کجا معلوم او که در خارج از عرف و شرع با من دوست شد با دیگرى دوست نشود.

۷ـ در پایان، توصیه مى شود، جوانان عزیز عفت و پاکدامنى پیشه کنند و دامان خود را به اینگونه روابط آلوده نسازند. و گام‌هاى اساسى براى پیشرفت و تعالى خود بردارند.

منابع کمکى

۱ـ مقیمى حاجى، ابوالقاسم، نظر اسلام درباره روابط دختر و پسر، صباح، شماره ۷ـ۸٫

۲ـ احمدى، على اصغر، روابط دختر و پسر، تهران، انجمن اولیا و مربیان.

[۱]. نور، ۳۰-۳۱٫

[۲]. محمد محمدى رى شهرى، میزان الحکمه، (مکتبه الاعلام الاسلامى، ۱۳۷۱)، ج۱، ص ۷۲٫

[۳]. احزاب، ۳۲٫

[۴]. علامه مجلسى، عین الحیوه، ص ۱۴۰٫

منبع: سایت اندیشه قم