تغییرات روحی و روانی دوران بلوغ در پسران

دوران بلوغ، سرشار از تنش هاى عاطفى و روانى است. نوجوان که در حال جدا شدن از وابستگى هاى دوره کودکى و ورود به دوره بزرگسالى است با تضادها و کشمکش هاى گوناگون روانى روبرو خواهد شد.

آگاهى از تغییرات دوران بلوغ سبب مى شود تا نوجوان با هوشیارى به تحریکات محیطى پاسخ دهد و دگرگونى هاى درونى خود را کنترل نماید به گونه اى که قادر باشد در شرایط مناسبى از نظر سلامت و استحکام روانى با مشکلات کمترى، دوره نوجوانى را پشت سر بگذارد و بحران هاى روانى آینده را نیز کنترل بکند.

مهمترین تغییرات روانى دوران بلوغ پسران

الف- رشد ذهنى و عقلى

از سن ۱۲- ۱۵ سالگى فکر منطقى، عینى و قدرت استدلال و نتیجه گیرى در نوجوان شکل مى گیرد.

ب – رشد هیجانى و عاطفى

احساسات و عواطف متعدد قوى و غیرقابل پیش بینى در نوجوان وجود دارد که گاه در تضاد با یکدیگرند و سبب نوسانات واضح خلقى و رفتارى زیر مى شود:

۱- اضطراب

به دلایل پیدایش علائم دوران بلوغ، ترس از شکست در تحصیل، ترس از بروز بیمارى، ترس از تنها شدن و از دست دادن دوستان.

۲- خشم

در دوران بلوغ و نوجوانی، ناسازگارى و پرخاشگرى در نوجوان به دلایل زیر ممکن است ایجاد شود: برخورد با موانع و مشکلات، اختلال در قضاوت هاى تجربه شده نوجوان، مواجه شدن با سلب آزادى، محرومیت، سرزنش مکرر، تبعیض در محیط خانه و مدرسه، انتقاد و دخالت والدین.

۳- افسردگى

به دلیل شکست در رسیدن به اهداف تحصیلى، عدم مقبولیت اجتماعى، وجود خلاء روانى، کاهش علائق درسى، احساس بی ارزشى و پوچى.

ت – رشد اجتماعى

وجه اصلى رشد اجتماعى به خصوص در سال هاى ابتدایى نوجوانى حضور نوجوان در گروه همسالان است. تشکیل این گروه ها در جهت کسب استقلال و فرار از تسلط بزرگترهاست اما فشارهاى گروهى همیشه مثبت نیستند و نوجوان باید بیاموزد تا با کمک خانواده توان مبارزه با خواست هاى منفى گروه را کسب نماید و به انحراف کشیده نشود. از ویژگی هاى دیگر نوجوان تلاش در جهت کسب محبوبیت است.

در پسران عواملى مانند فعال بودن در فعالیت هاى دسته جمعى، مهارت در بازی ها، ورزش ها، شوق و ذوق و شوخ طبعى، شاد بودن، رفتار دوستانه پایدار از جمله عوامل کسب محبوبیت در میان همسالان است و به تدریج گرایش به هم جنسان تبدیل به گرایش به جنس مخالف می شود گرچه بسیارى از هر گونه ارتباط با جنس مخالف اجتناب می کنند اما برخى نیز ممکن است روابطى برقرار و روابط جنسى را تجربه کنند که می تواند عواقب ناخوشایندى داشته باشد.

ث – رشد اخلاقى

رشد اخلاقى با رشد اجتماعى ارتباط نزدیکى دارد. خانواده و جامعه در کسب صفات اخلاقى مطلوب موثرند. توجه به انگیزه و نیت اعمال در دوران بلوغ به تدریج افزایش می یابد و نوجوان به وجدان، عدالت و رفتار منصفانه بها می دهد و نسبت به عدم رعایت اصول اخلاقى از جانب بزرگترها واکنش نشان می دهد و به تدریج با تاثیرات اکتسابى از محیط صفات اخلاقى پسندیده مانند راستگویى، امانتدارى، درستکارى، حق طلبى، عزت نفس، رعایت حقوق دیگران، پذیرش مسئولیت و… در نوجوان شکل می گیرد و یا بر عکس صفات نامطلوب در او رشد می کنند.

ج – رشد شخصیت و رفتار

مجموعه گرایش ها و حالات رفتارى نوجوان کم و بیش وضعیت ثابتى دارند. واکنش هاى فرد در مقابل آنچه که در محیط پیرامون او اتفاق می افتد و مجموعه احساسات و نگرش هاى وى شخصیت او را می سازند که در نوجوانى به صورت چشمگیرى رشد می کنند.

احساس مسئولیت، نوع پیوند و رابطه با بزرگسالان، روابط با همسالان، طرز مقابله با خواهش ها و تمایلات نوظهور و خاص، فراگیرى انتظارات جامعه از فرد به عنوان ویژگی هاى شخصیتى نوجوان شکل می گیرد.

فشارهاى روانى دوره نوجوانى

همزمان با دوره نوجوانى نگرانی هاى خاص اجتماعى پسران نوجوان را تهدید می کنند. نگرانى در مورد آینده تحصیلى، خدمت سربازى، آینده شغلى و وضع مالى با افزایش سن نوجوان و نزدیک شدن به سال هاى پایانى نوجوانى افزایش می یابد و او را در پاسخ به سؤالات مربوط به شناخت هویت خودش درمانده می سازد.

نوجوان که در سال هاى نوجوانى به دنبال کسب استقلال خود را در معرض تهدید برخى عوامل اجتماعى می بیند. لزوم پذیرش فرامین بی قید و شرط مافوق در سربازى، احتمال عدم موفقیت در کنکور ورودى به دانشگاه ها و عواقب اجتماعى احتمالى آن، مواجه شدن با آینده مبهم شغلى و… سردرگمی هاى نوجوان را افزایش می دهند نوجوان باید با اتکاء به نفس و استفاده از حمایت اطرافیان و مشاوره با افراد توانمند از پیدایش عواقب ناخوشایند روانى و فشارهاى اجتماعى پیشگیرى کند.

مهمترین تغییرات جسمى و روانى دوران بلوغ در پسران

رشد قد و تنه، تمایل به گوشه گیرى، تغییر صدا، احساس دلتنگى و خستگى، رویش موهاى شرم‌گاهى، ناسازگارى، کلفت شدن صدا، تشدید احساسات و عواطف، استرس، شرم و حیاى بیش از حد، رشد اندام هاى تناسلى، فقدان یا کاهش اعتماد به نفس، زبر شدن پوست.

منابع

واحد سلامت نوجوانان جوانان و مدارس مرکز بهداشت استان خراسان جنوبى

۱- حاجیلو رضا، قنبرى سعیده، بهداشت روان دوران بلوغ، معاونت بهداشتى دانشگاه علوم پزشکى قم، انتشارات نغمات، تابستان ۱۳۸۴

۲- معاونت بهداشتى دانشکده علوم پزشکى زابل، دفتر صندوق جمعیت سازمان ملل، نوجوانان و دوران بلوغ

۳- گروه کارشناسان، معاونت بهداشتى دانشگاه علوم پرشکى سمنان، بلوغ پسران، شهریور ۸۰

 منبع: راسخون