تشویق به ازدواج و فضیلت آن از دیدگاه اسلام

پژوهش ها نشان می دهد افراد متاهل از لحاظ روانی و جسمانی نسبت به افراد مجرد کارکرد بهتری دارند. همچنین ازدواج با شادکامی بیشتری در ارتباط است. روانشناسان و درمانگران بر این باورند که یک ازدواج خوب از لحاظ روانی نیز دارای اثر درمانی است و می‌تواند به شخص در غلبه بر عوارض ناخوشایند دوران کودکی اش کمک کند.

طبق تحقیقات میان نا آرامی های زناشویی و اختلال جسمانی و عاطفی یک رابطه صریح و روشن وجود دارد. از آنجایی که ازدواج موفق و سالم با کارکرد عمومی سالم و ازدواج ضعیف و ناموفق با کارکرد کلی ضعیف رابطه دارد، درک عواملی که این دو حالت را از یکدیگر مجزا می‌سازند، نکته با ارزشی خواهد بود.

فضیلت ازدواج و همسرگزینی

پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) فرموده ‏اند: هر کس مى‏ خواهد در حالى که پاک و پاکیزه باشد با خدا دیدار کند، خدا را در حالى که همسرى براى خود گرفته باشد، دیدار کند^[۲]. و همان حضرت فرموده ‏اند: از این جهان شما زنان و بوى خوش را دوست ‏دارم و روشنى چشم من در نماز قرار داده شده است‏^[۳].

و فرموده ‏اند: یک رکعت نمازى که ازدواج کرده مى‏ گزارد، بهتر از هفتاد رکعتى است که عزب مى‏ گزارد^[۴]. و به یاران خود فرمودند: بدترین مردگان شما، آنانند که عزب (بدون آنکه ازدواج کرده باشند) مى‏ میرند^[۵].

و فرموده ‏اند: مرد مسلمان پس از اسلام هیچ بهره اى برتر از زن نبرده است که چون به او بنگرد، شادش کند و چون فرمانى دهد، اطاعت کند و چون به سفر رود و غایب باشد، آن زن مال مرد و نفس خویش را حفظ کند^[۶].

و فرموده ‏اند: اى جوانان! هر کس از شما که مى ‏تواند ازدواج کند و هر کس نمى ‏تواند ازدواج کند، بسیار روزه‏ بگیرد که روزه، آرامبخش نیروى جنسى است. و این گونه به جوانانى که امکان داشته باشند امر به ازدواج داده ‏اند و به کسانى که امکان نداشته باشند، فرمان داده ‏اند که با روزه گرفتن که موجب ضعف و آرام کردن نیروى جنسى است و از انگیزه ‏هاى آن جلوگیرى مى‏ کند، عفت و پارسایى کنند^[۷].

امام صادق (علیه السّلام) فرموده است: دو رکعت نماز که شخص داراى همسر بگزارد، برتر از هفتاد رکعت است که شخص بدون همسر بگزارد و پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) فرموده ‏اند: پست‏ ترین مردگان شما، آنانند که عزب مرده باشند.

امام صادق (علیه السّلام) فرموده است: مردى به حضور پدرم آمد. پدرم از او پرسید آیا زن دارى؟ گفت: نه، فرمود: دوست ندارم که دنیا و هر چه در آن است از من باشد و شبى را بدون همسر به صبح بیاورم و سپس فرمود: دو رکعت نمازى که مرد داراى زن بگزارد، برتر از آن است که شخص بدون همسر تمام شب را نماز بگزارد و روز را روزه بگیرد. سپس پدرم هفت دینار به او بخشید و فرمود با این پول ازدواج کن و فرموده ‏اند: همسر بگیرید که مایه افزونى روزى شماست‏^[۸].

کفویت همسر

امام صادق (علیه السّلام) فرموده است: خداوند متعال هیچ چیزى را که مورد نیاز باشد، رها نکرده مگر آنکه به پیامبر خود آموخته است و از جمله آموزش ‏هاى خداوند این بود که روزى پیامبر به منبر رفت و پس از نیایش و ستایش خداوند چنین فرمود:

«اى مردم! جبریل از سوى خداوند مهربان و آگاه پیش من آمد و گفت دوشیزگان مانند میوه ‏هاى درختند که چون هنگام چیدن آن فرا رسد و چیده نشوند، خورشید آن را فرو مى‏ ریزند. دوشیزگان هم همان گونه ‏اند که چون به حد بلوغ رسند، دارویى بهتر از شوهر کردن براى آنان نیست وگرنه از فساد و تباهى ایشان نمى ‏توان در امان بود که به هر حال بشرند.

مردى برخاست و گفت: اى رسول خدا! با چه کسانى ازدواج کنیم؟ فرمودند: با کسانى که شایسته و کفو شما باشند. پرسید: آنان کیستند؟ فرمودند: مؤمنان، شایسته و کفو یک دیگرند.

پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) فرموده ‏اند: هر کس زنى را براى زیبایى او بگیرد، چیزى که‏ دوست داشته باشد در او نخواهد دید و هر کس با زنى براى مال او ازدواج کند، در واقع با مال او ازدواج کرده است و خدایش با آن وامى‌‏گذارد. بر شما باد که با زنان متدین ازدواج کنید^[۹].

بهترین و بدترین زنان

جابر بن عبد اللَّه انصارى مى‏ گوید: در محضر رسول خدا (صلّى الله علیه و آله و سلم) نشسته بودیم، سخن از زنان و برترى برخى از ایشان بر برخى دیگر به میان آمد. پیامبر فرمودند: آیا در این باره براى شما سخنى بگویم؟ گفتیم: آرى، اى رسول خدا!

فرمودند: از بهترین زنان شما زنانى هستند که بسیار فرزند آورند و سخت مهربان باشند. در اهل خود عزیز و پوشیده و نسبت به شوهر متواضع و بى‏پرده باشد و از غیر شوهر خود را سخت پوشیده دارد، و زنى که سخن شوهر را بشنود و فرمانش را اطاعت کند و در خلوت آنچه را که شوهر مى ‏خواهد به او ارزانى دارد همراه با لطافت زنانه.

سپس فرمود: آیا بگویم بدترین زنان شما کیست؟ گفتند: آرى! فرمودند: آن زنى که با اهل خود متواضع و فروتن است و نسبت به همسر سرکش، نازا و کینه ‏توز است، از زشتى پارسایى نمى‏ کند و چون شوهرش نیست بى‏ پروا، و در خلوت از شوهر خویشتندارى مى ‏کند، همچون مرکب چموش، و عذرى از شوهر نمى ‏پذیرد و گناه او را نمى‏ بخشد^[۱۰].

و فرموده است: با دوشیزگان ازدواج کنید که دهانشان خوشبوتر است و فرزندان بیشتر مى ‏آورند و نیکوخوی ترند و بهتر و نرم‏ترند و رحم‏ هاى ایشان استوارتر است‏^[۱۱].

امام صادق (علیه السّلام) فرموده است: پیامبر ضمن آنکه براى مردم خطبه مى‏ خواندند فرمودند: اى مردم! از خضراء الدمن (سبزه اى رسته بر کنار گلخن و مزبله) پرهیز کنید. گفتند: منظور چیست؟ فرمودند: زن زیبایى که در محیط بد پرورش یافته است‏^[۱۲].

امام صادق (علیه السّلام) فرموده است: براى زن نیکوکار و پسندیده نمى ‏توان قدر و منزلتى تعیین کرد که چون سیم و زر نیست، بلکه از آن بهتر است و زن بد را ارزشى به اندازه خاک نیست که خاک از آن گرانقدرتر است‏^[۱۳].

امام صادق (علیه السّلام) فرموده است: از اخلاق پیامبران، دوست داشتن زنان است و پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) فرموده ‏اند: برترین زنان امت من، زیباروی‌ ترین ایشان است که کابین او کمتر باشد^[۱۴].

زید بن ثابت گفته است: پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) از من پرسیدند: آیا ازدواج کرده ‏اى؟ گفتم: نه، فرمودند: ازدواج کن تا عفت و پاکدامنى بر عفت خود بیفزایى و با پنج گروه از زنان ازدواج مکن. گفتم: اى رسول خدا! آنان چه گروه هایى هستند؟ فرمودند: شهبره، لهبره، نهبره، هیدره، و لفوت. گفتم: اى رسول خدا! از این لغات که فرمودى چیزى نفهمیدم!

فرمود: مگر شما عرب نیستید؟ شهبره، زن کبود چشم بد زبان است؛ لهبره، زن بلند قامت لاغر است؛ نهبره، کوتاه بسیار کوچک است؛ هیدره، پیرزن است و لفوت یعنى زنى که از شوهر دیگر داراى فرزند است‏^[۱۵].

پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) فرموده ‏اند: هر کس ازدواج کند، نیمى از عبادت به او داده شده است و نیز فرموده ‏اند: پر برکت‏ ترین زنان، کم هزینه ‏ترین ایشان است ‏^[۱۶].

وظیفه زناشویی زن در قبال همسر

پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) فرموده ‏اند: براى زن جایز نیست که هیچ شبى بدون اینکه خود را بر شوهرش عرضه کند بخوابد. پرسیدند: اى رسول خدا! چگونه خود را عرضه دارد؟ فرمودند: چون جامه از تن خویش بیرون آورد و وارد بستر شد، پوست بدن خود را به بدن شوهرش بمالد.

و فرموده ‏اند: هر گاه مرد، زن خویش را به بستر خود فرا خواند و زن سرپیچى کند و نپذیرد، فرشتگان آن زن را تا صبح نفرین مى ‏کنند.

پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) فرموده ‏اند: هر زنى که بدون دلیل از شوهرش تقاضاى طلاق کند، بوى بهشت بر او حرام است.

ثواب مجاهدان در راه خدا

روایت شده است که زنان به پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) گفتند: اى رسول خدا! مردان، ثواب و فضیلت جهاد در راه خدا را در ربودند. ما چه کارى انجام دهیم که به آن وسیله بتوانیم پاداش مجاهدان در راه خدا را دریابیم؟ فرمودند: کار خانه و اشتغال هر یک از شما برابر کار مجاهدان در راه خداوند است.

پی نوشت ها

[۱] . خصال، ص ۱۶۵، ج ۱، همراه با ترجمه آقاى کمره‏یى، آمده است.

[۲] . دعائم الاسلام، ص ۱۰، ج ۲، قاضى نعمان مغربى، چاپ مصر، ۱۳۸۵ ق.

[۳] . در خصال، صدوق، همراه با ترجمه آقاى کمره‏یى آمده است.

[۴] . به نقل از منابع خاصه و عامه در محجه البیضاى فیض، ص ۵۵، ج ۳، آمده است.

[۵] . به نقل از منابع خاصه و عامه در محجه البیضاى فیض، ص ۵۵، ج ۳، آمده است.

[۶] . به نقل از کافى، ص ۳۴۷، ج ۵، در محجه البیضاء، ص ۵۴، ج ۳، آمده است.

[۷] . با اندک اضافه‏ اى در صحیح بخارى، و سنن ابى داود، ص ۴۷۲، ج ۱ و مکارم- الاخلاق طبرسى، آمده است.

[۸] . به نقل از کافى، ص ۳۲۹، ج ۵، در محجه البیضاء، ص ۵۵، ج ۳، آمده است.

[۹] . نظیر این، ذیل شماره ۷۱۰ در دعائم الاسلام، ص ۱۹۵، ج ۲، آمده است.

[۱۰] . در مکارم الاخلاق طبرسى، صفحات ۲۰۲ و ۲۰۳، آمده است.

[۱۱] . در مکارم الاخلاق طبرسى، صفحات ۲۰۲ و ۲۰۳، آمده است.

[۱۲] . با اندک تفاوتى در دعائم الاسلام، قاضى نعمان مغربى، صفحات ۱۹۵ و ۱۹۶، جلد ۲، آمده است.

[۱۳] . با اندک تفاوتى در دعائم الاسلام، قاضى نعمان مغربى، صفحات ۱۹۵ و ۱۹۶، جلد ۲، آمده است.

[۱۴] . در مکارم الاخلاق طبرسى، ص ۲۰۱ هم آمده است.

[۱۵] . در معانى الاخبار صدوق، ص ۳۱۸، با ذکر سلسله سند آمده است. ابن اثیر هم در نهایه، ص ۵۱۲، ج ۲، آورده است.

[۱۶] . نظیر این، در مکارم الاخلاق طبرسى، ص ۱۹۸ هم آمده است.

منبع: پایگاه الشیعه