شهادت حضرت فاطمه (س) و خلافت ابوبکر

در متون اهل سنت حدیثی به صورت بسیار گسترده نقل شده که هر کسی بمیرد و «و لیس فی عنقه بیعه» یا «و لیس له امام» یا «بغیر امام» و «لیست علیه طاعه» به مرگ جاهلیت مرده است.

۱. در صحیح مسلم نقل شده است: «وَ مَن مَاتَ وَلَیْسَ فی عُنُقِهِ بَیْعَهٌ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً».[۱] یعنی هر کسی بمیرد و به گردن او بیعتی نباشد به مرگ جاهلیت مرده است.
۲. در کتاب الاحادیث المختاره نقل شده که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «من مات و لیست علیه طاعه مات میته جاهلیه».[۲] یعنی هر کسی بمیرد و بر او طاعتی نباشد، به مرگ جاهلیت مرده است؛ به این معنا که کسی بدون اطاعت از خلیفه، امام یا سلطانی بمیرد، در حال کفر مرده است.
۳. در مسند احمد نیز نقل شده که: «قال رسول اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم): من مَاتَ بِغَیْرِ إِمَامٍ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً».[۳] یعنی هر که بدون امام بمیرد، به مرگ جاهلی مرده است.
۴. در مسند ابو یعلی: «قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): من مات و لیس علیه إمام مات میته جاهلیه».[۴] یعنی هر که بمیرد و امامی نداشته باشد، به مرگ جاهلی مرده است.
۵. در صحیح بخاری نقل شده که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرموده است: «من خَرَجَ من السُّلْطَانِ شِبْرًا مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً».[۵]

از طرف دیگر حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در زمان خلافت ابوبکر به شهادت رسید در حالی که خلافت ابوبکر را قبول نداشته و هیچ بیعتی بر گردن او نبوده و در طاعت خلیفه و سلطان زمان خود نبوده است. دلیل آن این است که در صحیح بخاری و سایر کتاب های اهل سنت نقل شده است:

«أَنَّ فَاطِمَهَ علیها السَّلَام بِنْتَ النبی (صَلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلّمَ) أَرْسَلَتْ إلى أبی بَکْرٍ تَسْأَلُهُ مِیرَاثَهَا من رسول اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) مِمَّا أَفَاءَ الله علیه بِالْمَدِینَهِ وَ فَدَکٍ وما بَقِیَ من خُمُسِ خَیْبَرَ … فَأَبَى أبو بَکْرٍ أَنْ یَدْفَعَ إلى فَاطِمَهَ منها شیئا فَوَجَدَتْ فَاطِمَهُ عَلَى أبی بَکْرٍ فی ذلِک فَهَجَرَتْهُ فلم تُکَلِّمْهُ حتى تُوُفِّیَتْ وَ عَاشَتْ بَعْدَ النبی (صَلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلّمَ) سِتَّهَ أَشْهُرٍ فلما تُوُفِّیَتْ دَفَنَهَا زَوْجُهَا عَلِیٌّ لَیْلًا ولم یُؤْذِنْ بِها أَبَا بَکْرٍ وَ صَلَّى عَلَیها.[۶]

فاطمه (سلام الله علیها) دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)  از ابوبکر خواست که میراث او را که شامل فدک و خمس خیبر می شد به او برگرداند اما ابوبکر (بنا به دلایلی که در حدیث ذکر شده) هیچ چیزی به فاطمه (سلام الله علیها) برنگرداند.

فاطمه نیز بر ابوبکر غضبناک شد و از او دور شد و دیگر هرگز با و سخن نگفت تا اینکه از دنیا رفت و بعد از پدرش رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شش ما زنده بود. هنگامی که فوت کرد علی (علیه السلام) او را شبانه دفن نمود و اجازه نداد که ابوبکر بر او نماز بخواند و خودش بر او نماز خواند.

با توجه به مطالب فوق، شایسته است اهل سنت به این پرسش ها پاسخ دهند:

۱. بیعت چه کسی بر گردن حضرت زهرا (سلام الله علیها) بوده و چه کسی امام او بوده و در طاعت کدام خلیفه یا سلطان قرار داشته است؟
۲. با توجه به اینکه در زمان حیات آن حضرت، ابوبکر خلیفه و جانشین پیامبر بوده و حضرت زهرا (سلام الله علیها) تا هنگام مرگ بیعت او را نپذیرفته، آیا از نگاه اهل سنت، حضرت فاطمه دختر گرامی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به مرگ جاهلی مرده است؟
۳. آیا با توجه به اینکه حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) برترین زنان اهل بهشت است[۷] این نتیجه به دست نمی آید که نپذیرفتن خلافت ابوبکر مشکل اعتقادی و دینی برای کسی ایجاد نمی کند؟

پی نوشت ها

[۱] . مسلم بن الحجاج أبو الحسین القشیری النیسابوری؛ صحیح مسلم، ج۳ ص۱۴۷۸، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی.

[۲] . أبو عبد الله محمد بن عبد الواحد بن أحمد الحنبلی المقدسی، الأحادیث المختاره، ج۸ ص۱۹۸، مکتبه النهضه الحدیثه، مکه المکرمه،  چ۱، ۱۴۱۰ق، تحقیق: عبد الملک بن عبد الله بن دهیش.

[۳] . مسند احمد بن حنبل، أحمد بن حنبل أبو عبدالله الشیبانی، مسند الإمام أحمد بن حنبل، ج۴ ص۹۶، مؤسسه قرطبه، مصر.

[۴] . أحمد بن علی بن المثنى أبو یعلى الموصلی التمیمی، مسند ابی یعلی، ج۱۳ ص۳۶۶ دار المأمون للتراث،  دمشق، چ۱، ۱۴۰۴ ق/ ۱۹۸۴م. تحقیق: حسین سلیم أسد.

[۵] . محمد بن إسماعیل أبو عبدالله البخاری الجعفی، صحیح البخاری (الجامع الصحیح المختصر)، ج۶ ص۲۵۸۸، دار ابن کثیر، الیمامه، بیروت، چ۲، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۷، تحقیق: د. مصطفى دیب البغا.

[۶] . بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، ج۴ ص ۱۵۴۹، بیروت؛ و مسلم نیشابوری، مسلم بن حجاج ابوالحسین قشیری، صحیح مسلم، ج۳ ص ۱۳۸۰، بیروت، دار احیاء التراث العربی (محقق: محمد فؤاد عبدالباقی).

[۷] . أبو عبد الرحمن محمد ناصر الدین، الألبانی، مُخْتَصَر صَحِیحُ الإِمَامِ البُخَارِی، ج۲، ص۵۰۷، مکتَبه المَعارف للنَّشْر و التوزیع، الریاض، چ۱، ۱۴۲۲ ق / ۲۰۰۲ م.

نویسنده: حمید الله رفیعی