زنان و شیوه های جلب محبت همسر-۲

هرگز نباید نیاز جنسى همسر را یک برگ برنده در دست خود دانست. بزرگ‏ترین دشمن عشق، داد و ستد و تجارت در امر زناشویى است. اگر این رفتار در زندگى دو زوج پیش بیاید به یقین آنچه که مرد را به دنبال زن می‌‏‌کشاند، نیازش است نه عشقش. در این صورت ممکن است براى بعضى مردها فرقى نداشته باشد کسى که نیازش را برآورده می‌‌‏کند، همسرش باشد یا دیگرى! پذیرش روابط جنسى (تمکین) برخى تفاوت‏‌هاى جنسیتى بین زن و مرد باعث شده فشار غریزى بر مرد بیش از زن باشد و او حریص ‏تر و نیازمندتر از زن در این مسائل گردد.

خدا به زنان قدرت خوددارى و خویشتن دارى بیشترى بخشیده که حاصل حیاى زنانه است. استاد شهید مطهرى(ره) می‌‏‌نویسد: «مرد، بنده شهوت خویش است و زن، در بند محبت مرد. زن بیش از مرد، قادر است بر شهوت خود مسلط شود. شهوت مرد، ابتدایى و تهاجمی‌ است و شهوت زن، انفعالى و تحریکى. »(۱۲) شاید در سال‏‌هاى اولیه زندگى مشترک، این تفاوت چندان نمایان نشود اما بیشتر زنان پس از گذر سال‏ها، بی‌‏‌میلى کمترى به روابط زناشویى از خود بروز می‌‏‌دهند.

در حالى که بعضى مردها در میان سالى حریص‌‏تر هم می‌‏‌شوند به طورى که گفته‌اند چهل سالگى براى مرد، جوانى دوم است! بنابراین منطقى است اسلام در مورد اطاعت زنان در امر تمکین، فراوان سفارش کند از جمله پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: إذا دعَا الرَّجلُ زوجَتَهُ لحاجتِهِ فلتأتِهِ و إنْ کانتْ على التنور؛(۱۳) وقتى مرد همسرش را به نیاز خویش فرا خواند، اجابت کند اگر چه در کنار تنور باشد. »

نیز: «لا تُطَوّلنّ صلَوتکنَّ لِتَمْنَعْنَ أزواجکنّ؛(۱۴) نمازهایتان را طولانى نکنید تا مانع خواست شوهران‏تان باشید. » «شرّ الزّوجات مَن لا توانى؛(۱۵) بدترین زنان، کسى است که بدتمکین باشد. »

البته این اطاعت و تسلیم، از نوع اطاعت سرباز از مافوقش نیست که باید بدون هیچ اراده و اختیارى، اطاعت امر کند بلکه به معنى دریغ نکردن و نیازردن شوهر است. روشن است مردان هم از همسر خود، رفتارى همچون «محبوبه عشوه‌گر» طلب می‌‏‌کنند که مانند آهویى رمیده و گاهى سرکش، شیر در حال شکار را مجذوب اندام خویش می‌‏‌کند و به دنبال خود می‌‏‌کشاند. اطاعت در زندگى زناشویى، از هنر‌هاى ظریف زنانه است که باید همراه با سرکشى ملایم و حتى گاهى جسورانه باشد که البته نهایتش تسلیم و پذیرش است.

پذیرش تفاوت‏ ها و درک و تفاهم زوجین

مسئله مهم دیگرى که در زندگى زوجین باید نگاه شود، پذیرش تفاوت‏ ها و نگرش درست به آنهاست. اگر زن و شوهر پى به وجود تفاوت‏‌هاى طبیعى و فطرى یکدیگر ببرند و از نقش آنها در تشدید محبت و تشکیل زندگى بهتر آگاه شوند، حتما به شناخت تفاوت‏ ها و استفاده درست از آنها ب‌هاى بیشترى خواهند داد.

شایسته است گذرا به بررسى تفاوت‏‌هاى بین زن و مرد بپردازیم:

أ) تفاوت‏ ها و ایجاد محبت و جذابیت

بین زن و مرد مانند موجودات دیگر، تفاوت‏‌هاى بسیارى وجود دارد. بنا به گفته زیست‏‌شناسان هر سلول بدن مرد با هر سلول بدن زن تفاوت دارد.

حتى برخى فمینیست‏‌ها که سعى در پوشاندن و از بین بردن تفاوت‏ ها دارند، به وجود آنها معترفند. آنچه مهم است نوع نگرش و برخورد ما با تفاوت‏ هاست. نگرش درست ما برخاسته از علم و آگاهى به وجود آنها و نقش آنها در ایجاد عشق و تکامل است؛ زیرا تفاوت‏‌هاى بین دو جنس مخالف، به گونه‌‏اى طراحى شده است که هر یک از زوجین، به وسیله دیگرى، به تکامل و تعادل می‌‏‌رسد.

روانشناسان معتقدند: «سردى بدن مرد، با گرمی‌ بدن زن، متعادل می‌‏‌شود و تهاجمی‌ بودنش، با کیفیت همسازى همسرش و قاطعیت او با انتقادپذیرى زن و قدرتش با عشق زن، متوازن می‌‏‌گردد. »(۱۶)

تفاوت‏ هاست که زندگى را با جنس مخالف شیرین و جذاب می‌‏کند به طورى که اگر تفاوت‏ ها نبودند، کشش و جذابیتى بین دو طرف به وجود نمی‌‌آمد. به اعتقاد جان گرى: «این تفاوت‏‌هاى مکمل که سبب جذب و کشش به طرف شخص دیگر می‌‏‌شود، احساس مرموزى را به نام عشق به وجود می‌‏آورد. »(۱۷) حتى گفته شده که هر چه توان و قوّت این تفاوت‏‌هاى فطرى و طبیعى بیشتر باشد، درجه جذب و کشش افزایش خواهد یافت: «مردانى که از «مردانگى» بیشترى برخوردارند، از زنانى که زنانگى بیشترى دارند خوش‏شان می‌‏‌آید. »(۱۸)

«هنگامی‌ که زنان و مردان، خیلى شبیه یکدیگر شوند، آن جاذبه مرموز را از دست می‌‏دهند. زندگى کردن با شخصى که مثل خودمان است، بسیار خسته‏‌کننده است. »(۱۹) «به راستى اگر زن داراى ویژگى‏‌هاى جسمی‌ و روانى و اخلاقى مردانه بود هرگز هنر ایجاد شیفتگى براى وصال در مرد را نمی‌‏توانست داشته باشد و اگر مردها همانند زنان بودند ممکن نبود عالیترین هنر خود که صید و شکار و تسخیر قلب زن است را جلوه دهند. »(۲۰)

شرع مقدس اسلام نیز در این زمینه فراوان سخن گفته است از جمله حضرت على (علیه السلام) می‌‌‏فرماید: «. . . فإنّ المرأه ریحانه لیستْ بقهرمانه؛(۲۱) زن، گل بهارى است نه تدارکچى و مسئول دخل و خرج. » در جاى دیگر سه صفت بد مردان را بهترین صفات زنان برمی‌‏ شمرند. (۲۲)

بنابراین وجود تفاوت‏ ها، موهبت الهى است که باید حفظ شود و مورد استفاده بهینه قرار گیرد نه آن که با تصور نادرست (ظلم و تبعیض از راه تفاوت‏ ها)، سعى در نابودى آنها شود. براى یک مرد، زنى که در مسیر طبیعى فطرت زنانه خویش، طبعى لطیف و چشمانى آکنده از حیا دارد، با زبانى شیرین و چهره‏‌اى آراسته توأم با عشوه‌گرى‏‌هاى زنانه و دلى لبریز از محبت شوهر، بسیار جذاب و دلفریب است. در مقابل عشق چنین زنى، مغرورترین مردها هم توان مقاومت ندارند.

ب) تفاوت‏ ها و اختلافات

اما تفاوت‏ ها در عین حال که باعث ایجاد جذابیت و کشش انسان‏ها به سوى هم می‌‏‌شود، برخوردها و تنش‏هایى را هم به وجود می‌‏آورد به طورى که نمی‌‏‌توان دو زوج را یافت که هیچ گونه اختلافى با یکدیگر نداشته باشند ولى نه بدان معنا که تفاوت‏ ها به صورت طبیعى تنش‌‏زا هستند و گریزى از آنها نیست چرا که ایجاد اختلاف و تنش در اثر نگرش نادرست به تفاوت‏ ها و عدم آگاهى از وجود برخى فرق‏هاست.

اگر زوجین با آگاهى از تفاوت‏‌هاى یکدیگر سعى در پذیرش آنها کنند، بسیارى از مشکلات را نخواهند داشت و می‌‏‌توان گفت که شاید بیش از نیمی‌ از خوشبختى را به دست آورده‌اند. دکتر جان گرى می‌‏‌گوید: «باید زن و مرد یاد بگیرند که به تفاوت‏‌هاى یکدیگر احترام گذارند تا با هم نزدیک‏تر و صمیمی‌‏تر شوند. »(۲۳)

بنابراین شناخت و پذیرش تفاوت‏ ها و برخورد درست با آنها می‌‏‌تواند بسیارى از اختلافات و تنش‏ ها را از بین ببرد ولى نه به طور کامل و صد در صد چرا که زندگى با تمام فراز و فرودهایش در جریان است و بشر نمی‌‏تواند همواره مانند یک ماشین، دقیق و درست عمل کند. به هر حال اختلاف نظرها وجود دارد.

گاهى خواسته‏‌هاى دو نفر در مقابل هم قرار می‌‏گیرند، یا منافع یکى با دیگرى تداخل می‌‏کند و گاهى مصلحت برخى براى دیگرى زیانبار است و. . . خلاصه زندگى آکنده از حوادث است، بنابراین نمی‌‏توان گفت اصلاً نباید اختلاف پیش بیاید بلکه باید راه حل اختلافات را پیدا کرد که جز درک و تفاهم نیست.

ج) تفاهم

تفاهم به معنى اختلاف نداشتن و توافق کامل با طرف مقابل نیست بلکه تفاهم یعنى فهمیدن و فهماندن. از آنجا که سوء تفاهم به معنى فهم مطلبی‌ بر خلاف واقعیت است پس تفاهم یعنى فهم درست واقعیت‏ ها.

تفاهم بین زوجین یعنى:
۱؛ فهم درست شخصیت همسر؛
۲؛فهماندن و بروز دادن واقعیت درونى خود به همسر؛

* * * فهم درست شخصیت همسر

وقتى می‌‏توانیم شخصیت افراد را همان طور که هست بشناسیم که آن شخصیت را در مجموعه شرایط محیط زندگى، فرهنگ خانوادگى، وضع شغلى، تفاوت‏‌هاى فردى و جنسیتى و ویژگى‏‌هاى مهم دیگر نگاه کنیم. بسیارى از توقعات بی‌‏‌جا، سوء تفاهم‏ ها، قضاوت‏‌هاى منفى، نگرانى‏‌هاى بی‌‏مورد، مقایسه‏‌هاى غلط و مشکلات دیگرى که باعث کدورت و مشاجره می‌‏‌شود و فضاى عاطفى خانه را آلوده می‌‏کند، برخاسته از شناخت نادرست زن و شوهر از یکدیگر است.

کمترین فایده شناخت درست براى زنان این است که در فضایى سالم‏تر و آرام‏تر و به دور از ترس و اضطراب می‌‏‌توانند در باره رفتار‌هاى خود و همسرشان بیندیشند، نیز به جاى این که با حالتى عصبی‌ و البته بی‌‏نتیجه برخورد کنند، در فضایى دوستانه به مذاکره بپردازند.

مردان وقتى ببینند توسط همسرشان درست شناخته شده‏‌اند آرامش بیشترى دارند و بهتر می‌‏‌توانند با همسرشان ارتباط برقرار کنند؛ بر عکس وقتى مردى احساس کند که همسرش در باره او اشتباه می‌‏کند، در مقابل او رفتارى نابهنجار و عصبی‌ خواهد داشت. یک روانشناس فرانسوى در این باره می‌‏‌نویسد:

«به محض این که شوهرى احساس کند که تشخیص اخلاقى همسر از وى، به طور افراطى شکل گرفته است و هیچ چیزى نمی‌‏‌تواند نظرش را تغییر دهد، تمام صراحت و ابراز احساسات شخصى وى به نابودى خواهد گرایید. در چنین موقعى است که شوهر ممکن است سر صحبت را با خانمی‌ باز کند که در اداره یا باشگاه ورزشى ملاقات می‌‏‌کند.

چه بسا با وى راجع به مسائلى صحبت کند که مدت‏هاست جرئت بروز آنها را پیش همسرش نداشته است و بعد از مدتى، احساس تفاهم و احساس خویشاوندى را که همه انسان‏ها با ولع دنبال آن هستند، در خود مجددا کشف کند و حتى ممکن است مشکلات زناشویى خود را نیز بیان کند. مردها با بیان ناکامی‌‏‌ها و شکست‏‌ها در ازدواج، به سهولت قلب زن‏ ها را به ترحم وا می‌‏دارند.

بعید نیست چنین مردى بعد از مدتى به دفتر من بیاید و بگوید: من بدون این زن جوان، نمی‌‌توانم زندگى کنم. او خیلى خوب مرا درک می‌‏‌کند در حالى که همسرم از درک من عاجز است. »(۲۴) فهماندن و بروز دادن واقعیت درونى خود به همسر شناخت روحیات و ویژگى‏‌هاى زن نیز به اندازه شناخت مرد توسط زن بااهمیت است.

وظیفه زنان در این مورد آن است که با بروز دادن واقعیت درونى خود و صراحت و صداقت در گفتار و رفتار، به شناخت بهتر و بیشتر کمک کنند. برخى معتقدند: در سرتاسر جهان زیادند افرادى که از نبود تفاهم رنج می‌‏برند ولى وقتى وضع آنها را از نزدیک بررسى کنیم مشخص می‌‏شود حداقل تا حدودى خودشان مقصرند یعنى اگر دیگران آنها را درک نمی‌‌کنند به علت این است که خود را بروز نداده ‏اند.

بسیار دیده شده است که بعضى افراد احساسات و درونیات خود را مخفى می‌‏‌کنند، علاقه خودشان را به دیگران نشان نمی‌‌دهند و یا از چیزى ناراحتند اما چیز دیگرى را بهانه می‌‏‌کنند و خلاصه آن که دیگران را در مورد خود به اشتباه می‌‏‌اندازند. بعضى روانشناسان، این حالت را بیشتر به زنان نسبت می‌‏‌دهند. «مهم‏ترین علت شروع مشاجرات از جانب زنان، عدم صراحت در بیان احساسات‏شان است. زن به جاى این که مستقیما ناراحتى خود را مطرح سازد، ایراد‌هاى بی‌‏ربط می‌‏‌گیرد تا ناراحتى خود را نشان دهد. »(۲۵)

پى‌نوشت‌ها

۱ ـ مکارم اخلاق، ص۴۲۰؛

۲ ـ مرتضى مطهرى، نظام حقوق زن در اسلام، ص۱۵؛

۳ ـ پل تورنیر، راز تفاهم در زندگى زناشویى، ص۷۸؛

۴ ـ راز تفاهم در زندگى زناشویى،. ص۹۹

۵ ـ راز تفاهم، ص۷۷؛

۶ ـ بحار، ج۷۸، ص۲۳۷؛

۷ ـ مارابل مورگان، زن کامل، ص۶۵؛

۸ ـ بحار، ج ۷۱، ص ۱۱۷.

۹ ـ سیدمجتبی‌ رکاوندى، مقدمه‏اى بر روانشناسى زن، ص۲۳۷؛

۱۰ ـ کافى، ج۵، ص۵۰۸؛ وسائل، ج۲۰، ص۱۵۸؛

۱۱ ـ بحار، ج۱۰۳، ص۲۹۱؛

۱۲ ـ نظام حقوق زن در اسلام، ص۱۷۹ (مجموعه آثار، ج۱۹).

۱۳ ـ کنزالعمال، ج۱۵، ص۳۳۵؛

۱۴ ـ فروع کافى، ج۵، ص۳۰۵؛

۱۵ ـ غررالحکم، حکمت ۵۱؛

۱۶ ـ دکتر جان گرى، زنان، مردان، روابط، ص۸۸؛

۱۷ ـ همان، ص۵۴؛

۱۸ ـ پروفسور روژه پیره، روانشناسى اختلافى زن و مرد، ص۳۹؛

۱۹ ـ زنان، مردان، روابط، ص۸۶؛

۲۰ ـ نظام حقوق زن در اسلام، ص۱۷۷؛

۲۱ ـ نهج‏البلاغه، نامه ۳۱/۱۱۸؛

۲۲ ـ همان، حکمت ۲۳۴؛

۲۳ ـ زنان، مردان، روابط، ص۱۲؛

۲۴ ـ راز تفاهم در زندگى زناشویى، ص۸۱؛

۲۵ ـ همان، ص۹۶؛

منبع: پیام زن؛ شماره ۱۶۴؛ نویسنده: انسى نوش ‏آبادى