زنان و شیوه های جلب محبت همسر-۱

وجود مهر و محبت و تداوم آن بین همسران، ضامن سعادت ایشان است، نیز باعث ایجاد خانواده‌اى سالم و پرورش نسلى پاک در فضایى گرم و آرام، در نتیجه ایجاد جامعه‌اى سالم و شاداب می‌‏‌شود، بنابراین شایسته است در باره این امر مهم، تحقیقات ارزشمند و مطالعات فراوانى صورت بگیرد و نتایج آن در اختیار عموم، به ویژه بانوان ارجمند ـ که سرشار از عواطف پاک انسانى هستند و براى انجام این مهم، آماده‌تر از مردانند ـ قرار بگیرد تا هر چه بیشتر و با اشتیاقى فراوان و بینشى گسترده‌‏تر، بر این مسئله همت گمارند.

محبت و رحمت و شیوه‌هاى نمایاندن آن محبت که اساس آسودگى و آرامش است، همچون کشتى نجاتى است که بر امواج خشمگینِ مشکلات زندگى در حرکت است.

کشتی‌اى که یک زن مهربان و هنرمند، ناخداى آن می‌‏باشد؛ زیرا تسکین و آرامش‌بخشى به زندگى، رسالتى است که بر دوش زنان نهاده شده است. «فأن تعلم أنّ اللّه‏ جعلها لکَ سکنا و أنسا فتعلَمَ أنّ ذلک نعمه من اللّه‏َ؛(۱) خداوند متعال زن را براى شوهرش، مایه آسودگى و آرامش قرار داده، او نعمت بزرگ الهى است. »

دست حکیم پروردگار، همخوان با رسالتى که بر دوش زنان قرار داده، استعداد مهرورزى، محبوبیت و مطلوبیت را نیز در فطرت و غریزه ایشان نهاده است. به قول استاد شهید مطهرى(ره): «طبیعت، مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن. . . غریزه مرد، طلب و نیاز است و غریزه زن جلوه و ناز. »(۲)

روشن است اگر زنان در مسیر طبیعى فطرت خویش و در پرتو آشنایى با معارف دینى و آموزه‌هاى روانشناسى ـ که روشنگر راه زندگى خانوادگى است ـ بتوانند به وظایف خویش عمل کنند و به جاى آن که وزیر اقتصاد یا مأمور نظافت باشند، نماد رحمت و مهربانى باشند، بسیارى از مشکلات و موانع را در مسیر زندگى عاشقانه از سر راه برداشته‌اند.

«بدون تردید غالب کشاکش‏‌هاى خانوادگى، سردى‌ها، بی‌اعتنایى‏‌ها، بی‌رغبتى‏‌ها، خانه‌گریزى‌ها، ستیزها، جدایى‏‌ها و طلاق‏‌هاى بین زن و شوهرها به دلیل فقدان آرامش روانى در کانون خانواده و عدم تأمین نیاز‌هاى عاطفى و روانى به وجود می‌‏آید. »(۳)

اما براى چاره این گونه مشکلات، فقط شناخت ریشه مشکلات و پى بردن به ضرورت و اهمیت محبت کافى نیست بلکه زنان باید شیوه‏‌هاى به کارگیرى عواطف سرشار خود را بیاموزند. در این مبحث، به بیان دو شیوه مهم نمایاندن محبت می‌‏‌پردازیم:

أ) ابراز زبانى
ب) ابراز عملى

* * * أ) ایجاد، افزایش و ابراز عشق و محبت از راه زبان

هر کسى می‌‏تواند با دو زبان سخن بگوید؛ با زبان عاطفه و احساس، یا با زبان عقل و منطق. اکنون صحبت از زبان عاطفى است. زبان عاطفى (مثبت یا منفى) به خاطر ارتباط مستقیمی‌ که با قلب و جان شنونده دارد تأثیر بسیارى در ایجاد یا سلب محبت می‌‏‌گذارد.

چون بحث در ایجاد و افزایش و حفظ محبت است، به ذکر دو کاربرد مهم زبان عاطفى (مثبت) در ایجاد و ازدیاد عشق و محبت می‌‏پردازیم.

۱- ابراز عشق

با صراحت و صداقت (جملات عاشقانه) که لحظه‏‌هاى یکنواخت زندگى را شیرین و لبریز از لذت و هیجان می‌‏کند. به قول «مترلینگ»: «زندگى وقتى لذت‏بخش است که در آن لذات کوچک و عشق‏‌هاى کوچک وجود داشته باشد و همین چیز‌هاى کوچک است که ما را به زندگى پاى‏بند می‌‏‌کند. »(۴)

واژه ‏‌هاى عاشقانه و دلنشین به طور شگفت‏ انگیزى می‌‏‌تواند آفریننده لذت‏‌هاى کوچک باشد. ابراز محبت با صراحت و در عین صداقت و راستى در حالى که آمیخته با هیجانات روحى است، محبت را تا مرز عشق می‌‏رساند که شیرینى و حلاوت لذت آن را باید در عمق دل‏ها جستجو کرد ولى پنهان کردن عشق، محبت را خفه می‌‌‏کند و می‌‌‏میراند. هیچ گاه نباید غرور و یا کمرویى، مانع ابراز عشق و علاقه شود، یا در طول زمان مشکلات زندگى و گاه مشاجرات و درگیرى‏‌ها باعث شود ابراز عشق و علاقه ترک شود.

بلکه باید همواره و در همه حالات زندگى طورى رفتار کنیم که فضاى عاطفى از بین نرود و جایى براى گفتن جملات عاشقانه و البته صادقانه بماند؛ چرا که برخى زنان می‌‏پندارند مردها به خاطر روحیه خاص مردانه‏‌شان، اهمیتى به این حرف‏ ها نمی‌‏‌دهند و نیازى به شنیدن عبارات محبت‏‌آمیز و دلنشین ندارند در حالى که تجربه و تحقیقات روانشناسى، نادرستى این مطلب را اثبات کرده است، چنان که برخى معتقدند: «در مردان هر چقدر هم که به ظاهر والامقام و قوى باشند، باز هم لایه‏‌هایى از دوران کودکى باقى می‌‏ماند که آنها را نیازمند دلدارى می‌‏کند. »(۵)

استفاده از این گونه جملات، کار ساده‏اى نیست بلکه هنرى است که مهارت خاص می‌‏طلبد. اگر روح صداقت نداشته باشند و در لحظات خاص زندگى و حالات ویژه‏‌اى ـ که تشخیص آن به عهده خودتان است ـ گفته نشوند، دلربایى خود را از دست می‌‏دهند و حالت کلیشه‌اى و خسته‏‌کننده‏‌اى پیدا می‌‏‌کنند.

امام صادق (علیه السلام) می‌‏‌فرماید: «. . . لا غنى بالزّوجه فیما بینها و بین زوجها الموافق لها عن ثلاث خصال و هُنّ. . . و اظهار العشق له بالخلابه؛. . . زن در روابط بین خود و شوهرِ همدلش، از سه خصلت بی‌‏نیاز نمی‌‏باشد که یکى. . . ، اظهار عشق با دلربایى است. »(۶)

۲- تعریف و تحسین

از آنجا که همه انسان‏ها دوست دارند مورد توجه، تعریف و تحسین قرار گیرند، خیلى زود می‌‏توانیم از این راه، در دل‏‌هاى دیگران جا باز کنیم. معمولاً افراد براى به خاطر سپردن اشخاص با اسم و مشخصات، حافظه خوبی‌ ندارند ولى اگر از شخصى تعریفى در باره خود شنیده باشند حتما آن فرد در خاطرشان خواهد ماند.

بنابراین اگر تعریف و تحسین صادقانه باشد و همراه توقع و چشمداشتى نباشد، می‌‏تواند باعث محبت و دوستى شود، به ویژه اگر تعریف، تأثیرگذار و بااهمیت باشد؛ مثلاً مردها به خاطر اهمیت زیادى که براى خلقیات و ویژگى‏‌هاى مردانه مثل شجاعت، دلیرى، مهارت‏‌هاى شغلى و. . . قائلند تعریف و تحسین آنها در این موارد خیلى ارزشمند می‌‏‌باشد.

یک خانم روانشناس که شیوه‏‌هاى صحیح همسردارى را به شاگردانش می‌‏آموزد در این زمینه می‌‏‌نویسد: «روزى در کلاس درس به خانم‏ها پیشنهاد کردم که امشب سعى کنید از اندام شوهرتان تعریف و تمجید کنید. یکى از خانم‏ها که تصمیم گرفته بود تکالیفش را به طور دقیقى انجام دهد، آن شب در کنار همسرش روى مبل نشست و در همان حال بازوى شوهرش را نوازش می‌‏‌کرد.

بعد از مدتى بازوى او را فشار داد، مرد ناگهان عضلات دستش را سفت کرد. [زن که مترصد فرصتى بود گفت]: «اوه، من تا حالا نمی‌‏‌دانستم عضلاتت این قدر قوى است. » مرد روزنامه را به کنارى گذاشت و گفت: «دیگر چى. » او واقعا در انتظار تحسین بود و می‌‏‌خواست جملات بیشترى بشنود. . . بعد از گذشت دو شب وقتى آن مرد هنگام شام دیر به منزل آمد همسرش فهمید که او در آن وقت در گاراژ بوده و با وزنه‏‌ها تمرین می‌‏‌کرده تا عضلاتش قوى‏ تر شود و بیشتر مورد تعریف واقع شود. »(۷)

البته در این مورد (تعریف و تحسین از دیگران)، صداقت و واقع‏بینى شرط اساسى است یعنى نباید بی‌‏‌دلیل و در هر زمینه‏ اى تعریف کنیم. باید باور کنیم که واژه ‏ها نیرو و انرژى دارند و چون انرژى می‌‏‌آفرینند باید صادقانه و واقع‏ بینانه به کار گرفته شوند.

ب) ابراز عملى محبت

نمایش عملى محبت ـ که بیشترین تجلى آن در احسان و فداکارى است ـ شامل هر نوع نیکى و خوبی‌ که نشان از اخلاص و عشق درونى داشته باشد، می‌‏شود. ابراز عملى پشتوانه ابراز زبانى است اما نمایاندن محبت، بدون پشتوانه عملى، فریبی‌ بیش نیست. عشق و محبت هر گاه با عمل همراه شود تأثیرگذار خواهد بود حتى ناسپاس ‏ترین انسان‏ها در مقابل احسان دیگران واکنش نشان می‌‏‌دهند.

امام على (علیه السلام) می‌‌فرماید: «الانسان عبید الاحسان؛(۸) انسان، بنده کسى است که به او احسان می‌‏‌کند. » توجه کردن به علاقه‏ مندى‏‌هاى همسر اعم از غذاى مورد علاقه او، رنگ لباس و. . . رعایت حال او در مواقع استرس ‏‌هاى روحى و روانى، بیمارى، مشکلات شغلى، چشم‏ پوشى از کمبودها و کاستى ‏‌هاى مادى که مربوط به اوست، به پیشواز وى به هنگام ورود به منزل رفتن، گرامی داشت خانواده و دوستان وى، احترام به او بخصوص در حضور دیگران،. . . نمونه‏ هایى از ابراز عملى محبت هستند.

نقش بینش صحیح در روابط جنسى و تأثیر آن در ایجاد و افزایش محبت زوجین

بدون شک روابط خاص، در ایجاد عشق و محبت تأثیر مستقیم و بسزایى دارد که به علت روشنى، نیازى به اثبات ندارد. چنان که بسیارى از اختلافات جزئى، پیش پا افتاده و روزمره بین زن و شوهرها که گاه منشأ اختلافات بزرگ و حتى طلاق می‌‏‌شود، ریشه در همین روابط غریزى دارند که به صورت‏‌هاى مختلفى بروز و ظهور می‌‏‌کنند.

عدم رضایت غریزى در روابط زناشویى، مهربان‏ترین مردها را سختگیر و بدخلق می‌‌‏کند و بر عکس، مردى که از روابط زناشویى با همسرش رضایت کامل داشته باشد، چشمش را به روى بسیارى از خطا‌هاى همسرش می‌‌‏بندد (البته این مطلب در مورد زنان هم صادق است). . .

بنابراین باید مراقب بود مانعى در روابط زناشویى به وجود نیاید و یا به قول خانم مورگان صخره‌هایى در بستر خواب نباشد. البته هرگز نباید عشق و محبت بین زوجین در روابط جنسى خلاصه شود. یک زن علاوه بر نقش همسرى باید یک دوست خوب، غمخوار، هم‏صحبت و همفکر، مشاور و بالاخره شریک خوبی‌ براى شوهرش باشد و هرگز تنها به عشقى که حاصل لذت غریزى است اعتماد نکند. او باید همسرش را عاشق اخلاق و رفتار خود کند و یقین داشته باشد پایه‏‌هاى یک عمر زندگى باید بر محبتى عمیق‏ تر بنا نهاده شود.

برخى می‌‏‌نویسند: «عشق جنسى صرف و به تعبیر عرفاى شامخ، عشق مجازى که مبدأ آن به قول «ویل دورانت» ترشح غدد جنسى و پایان آن ارضاى زودگذر است، هرگز نمی‌تواند مایه استوارى و پایدارى روابط انسانى به ویژه در امر زناشویى باشد. »(۹)

حفظ نشاط و شادابی‌ در روابط غریزى و چند نکته مهم دیگر

عدم اشتیاق و بی‌‏‌حوصلگى، از آفت‏‌هاى مهم زندگى زناشویى است که گاهى باعث می‌‏‌شود زنان فقط براى رفع تکلیف و صرفا پاسخ به نیاز غریزى همسر، تن به این گونه امور بدهند.

اگر این حالت ادامه پیدا کند در طرف مقابل هم نفوذ می‌‏کند و در میزان محبت دو طرف نسبت به همدیگر تأثیرگذار خواهد بود. همواره باید توجه کرد که جاى امر زناشویى و مقدمات آن در زندگى حفظ شود و فشار مشکلات و گاه دلزدگى‏ ها، بی‌‏‌حوصلگى ‏ها و افسردگى‏‌هاى ناشى از حالت یک نواخت زندگى باعث کمرنگ شدن کشش غریزى نشود، بلکه هر از گاهى با ایجاد تنوع در نوع لباس پوشیدن، آرایش چهره و ظاهر، پیش کشیدن خاطرات خوش و حرف‏‌هاى محبت ‏آمیز دیگر و. . . می‌‌‏توان تا اندازه‏اى شادابی‌ و طراوت را به محیط استراحت بازگرداند.

به خاطر اهمیت زیاد این مسائل در حفظ آرامش و سلامت و محبت خانواده، در شرع مقدس اسلام سفارش‏‌هاى زیادى آمده است از جمله حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌‏‌فرماید: «علیها أن تطیّب بأطیب طیبها و تلبس أحسن ثیابها و تزیّن بأحسن زینتها و تعرض نفسها علیه غدوه و عشیّه؛ بر عهده زن است که خود را به بهترین عطرى که در اختیار دارد خوشبو سازد، زیباترین لباس خود را بپوشد، به بهترین وجه خود را بیاراید و هر صبح و شام خود را بر شوهر عرضه کند. »(۱۰)

نباید روابط زناشویى را فقط به عنوان یک تفریح و سرگرمی‌ تلقى کرد که در صورت بروز هر پیش ‏آمدى قبل از هر چیز، این روابط متأثر شود. در بررسى‏‌هاى روانشناسى و پزشکى بسیارى از بیمارى‏‌هاى روحى و جسمی‌ به نبود روابط سالم غریزى و مسائل مربوط به آن نسبت داده شده است.

توجه به روایت زیر در این باره آموزنده است. امام على (علیه السلام) فرمود: «إذا کان بأحدکم أوجاع فى جسده و قد غلبته الحراره، فعلیه بالفراش، قیل للباقر (علیه ‏السلام): یابن‏ رسول اللّه‏ ما معنى الفراش؟ قال: غشیان النساء فانّه یسکنه و یطفئه؛ هر گاه یکى از شما احساس ناراحتى جسمی‌ نمود و حرارتش بالا رفت، باید به بسترش پناه ببرد. از امام باقر (علیه السلام) سؤال شد منظور از بستر چیست؟ فرمود: منظور، رفتن سراغ همسر است، که سبب آسودگى و آرامش می‌‏‌شود. »(۱۱)

ادامه دارد…