راهنمایی والدین در دوستیابی نوجوانان

دوست براى نوجوان از اهمیت زیادى برخوردار است. وقتى نوجوان ناراحت است و مشکلى دارد، ‌دوستانش از او حمایت مى کنند. اگرچه دوست در سراسر زندگى انسان نقش مهمى دارد اما در دوران نوجوانی این نقش پررنگ‌تر مى شود، زیرا نوجوان دوست دارد در اوقات فراغت مدت بیشترى را دور از خانواده در کنار دوستان خود سپرى کند.

در ضمن نیاز نوجوان به حمایت اجتماعى در این سن بیشتر است زیرا از یک طرف به دلیل تغییرات جسمى و عاطفی، نوجوان احساس ناامنى مى کند و حمایت دوستان برای او مهم است و از طرف دیگر دوستان نوجوان، او را در یادگیری مهارت‌هاى اجتماعى و ارتباطى کمک مى کنند. خوب است که نوجوان با کسانى که با او متفاوت هستند دوست شود. وقتى او با شخصیت‌هاى جدید ارتباط برقرار کند، افق‌هاى دید او وسیع تر مى شود، دیدگاه‌هاى جدیدى یافته و با دیگران بهتر ارتباط برقرار مى کند.

نوجوان براى دوستیابى تمایل زیادی دارد و براى هماهنگ کردن خود با دیگران بسیار مشتاقانه عمل مى کند و بعضى از دوستان به راحتى مى توانند دیگران را به راه‌های خلا‌ف هدایت کنند. دوستى نوجوان براى والدین نگران کننده است،‌ زیرا مى ترسند که فرزندان تحت تاثیر رفتارهاى بد آنها قرار گیرند. والدین باید نظارت غیرمستقیم بر دوستان نوجوان خود داشته باشند زیرا این دوستان گاهى باعث مى گردند تا نوجوان با مشکلا‌ت زیادى رو به رو شود.

بهترین روش برای قضاوت کردن در مورد دوستان نوجوان، ‌شناخت کامل آنها مى باشد. برای شناخت بیشتر آنها،‌ راحت‌ترین کار این است که تشخیص داد آیا ‌آنها تاثیرات منفى و ناخوشایندى روی نوجوان دارند یا خیر؟ براى از بین بردن نگرانى خود از جانب دوستان نوجوان خود مى توانید کارهاى زیر را انجام دهید:

الف) دوستان خود را بشناسید.

با دوستان جدید فرزند خود دوست شوید و وانمود کنید که زندگى آنها براى شما جالب است. با ترتیب دادن مهمانی، تولد و… آنها را در خانه خود گردهم جمع کنید. این کار علا‌وه بر اینکه خیال شما را از بابت فرزندتان راحت مى سازد، باعث مى شود که دوستان او را نیز بهتر و بیشتر بشناسید.

ب) داشتن برنامه صحیح براى سرگرم کردن فرزندتان.

بهترین راه براى محدود کردن زمانى که فرزندتان با دوستان نامطلوب می گذراند، ‌این است که کارهاى دیگرى براى او در نظر بگیرید. فعالیت‌هایى را ترتیب دهید که فرزندتان دوست دارد، مثلا‌ به او کمک کنید که وارد یک تیم فوتبال شده و یا نام او را در یک کلا‌س هنرى بنویسید. خلا‌صه این که او را درگیر برنامه‌هایى کنید که در اجتماع فعال تر باشد.

ج) والدین او را ببینید.

سعى کنید مادر و پدر دوستان فرزندتان را بشناسید. ملا‌قات شخصى بهتراست،‌ اما اگراین کارمشکل است ‌مى توانید تلفنى با آنان ارتباط برقرارکنید. با آنها دوستانه و بى غرضانه صحبت کنید واصل کلا‌م را اینگونه عنوان کنید: بچه‌هاى ما وقت زیادى را با هم صرف مى کنند. بنابراین مى خواستم خودم را معرفى کرده و قوانینی را که براى فرزندم دارم براى شما بگویم.

د) او را زیر نظر داشته باشید.

وقتى فرزندتان با دوستان بد رفت و آمدمى کند حواستان کاملا‌ به او باشد. مثلا‌ اگر تغییررفتاری،‌ نمرات پایین،‌ رفتار خشن،‌ حالت هاى غیرمعمول و… دارد بدانید که دوستان بد، تاثیر خود را روى او گذاشته‌اند شما باید هرکارى که مى توانید انجام دهید تا ارتباط او با آنان قطع شود. اگرلا‌زم است از معلم‌هایش،‌ مشاور مدرسه یا یک پزشک روانشناس کمک بگیرید.

هـ) قوانین خود را براى فرزندتان بازگو کنید.

برای جلوگیرى از نفوذ هم سالا‌ن بد در او، براى او قوانین مشخصی در نظر بگیرید و اطمینان حاصل کنید که به همه آنها واقف است. این قوانین را طورى ترتیب ندهیدکه درمخالفت مستقیم با دوستان باشد.

بلکه آن را بازنگرى قوانین خانوادگى جلوه دهید و او را از عواقب تخلف ازاین قوانین مطلع کنید. همان گونه که بیان شد نوجوانى یکى از مراحل حساس زندگى است.

والدین با کمک به نوجوان خود درزمینه گزینش دوست مى توانند به نوجوان درگذر ازاین مرحله به مراحل بعدى و درکل زندگى اورا کمک نمایند. دوست هرکس،‌ نشان دهنده هویت وموقعیت خاص او درزندگى است، تا آنجا که گفته مى شود: <بگو با که دوستى تا بگویم کیستی> براى حفظ و تعمیق هویتى راستین، گزینش یک دوست مناسب ضرورى است.

قرآن کریم نیز دوست خوب را بهترین یاریگرانسان دررسیدن به اوج سعادت دانسته و درمقابل، دوست بد را مهمترین عامل ناکامى و فرو غلتیدن درشوره زار شقاوت معرفى کرده است.

منابع

کاشفى محمد رضا؛ نگاهى قرآنى به دوست و دشمن؛ تهران؛ کانون اندیشه جوان.

کاظمى محسن؛ آیین دوستیابى؛ قم؛ موسسه فرهنگى سماء.

مدرسى سید هادى؛ دوستى و دوستان؛ ‌ترجمه حمیدرضا شیخى و حمید رضا آژیر؛ مشهد؛ بنیاد پژوهش‌های اسلا‌مى آستان قدس رضوی.

 قائمى ‌على؛ خانواده و مسائل نوجوان و جوان؛ قم؛ انتشارات شفق.

 فرشاد امیرى نژاد